MAKTABA YA JAIZMELA: Jesse Owens ni nani?

Machi 31, 1980 alifariki dunia mwanariadha wa kimataifa raia wa Marekani Jesse Owens. Jina lake halisi ni James Cleveland.

Alifariki dunia akiwa na umri wa miaka 66 huko Tucson Arizona kwa ugonjwa wa saratani ya mapafu. Jesse Owens alianza uvutaji wa sigara akiwa na umri wa miaka 32 na inaelezwa kwa siku alikuwa anavuta pakiti moja.

Kwa miaka 35 tangu wakati huo alikuwa akivuta sigara. Mnamo Desemba 1979 alipelekwa hospitalini ambako alilazwa kuanzia hapo alikuwa akienda na kutoka kutoka na maradhi hayo. Alifariki dunia akiwa amezungukwa na mkewe pamoja na wanafamilia wengine.

Jesse Owens alizikwa katika makaburi ya Oak Woods  yaliyopo Chicago. Japokuwa Rais Jimmy Carter alipuuzia maombi ya Owens kuhusu mgomo wa Olimpiki lakini kiongozi huyo wa zamani alitoa rambirambi zake akisema, “Inawezekana hakuna mwanariadha aliyekuwa nembo ya mapambano dhidi udhalimu, umaskini na ubaguzi wa rangi kama Jesse Owens.” Jesse Owens alikuwa mwanariadha wa mbio za uwanjani maarufu track and field.

Aliweka rekodi ya kutwaa medali nne katika michuano ya Olimpiki ya mwaka 1936 iliyofanyika mjini Berlin katika Ujerumani ya Kinazi iliyokuwa chini ya Adolf Hitler. Owens alikuwa mahiri katika kukimbia na miruko ya chini.

Enzi zake alijulikana sana na alichukuliwa kuwa ni mwanariadha mkubwa na maarufu katika historia yam bio za uwanjani. Aliweka rekodi tatu za dunia chini ya saa moja kwenye tukio la mbio la mwaka 1935 lililofahamika kwa jina la Big Ten Track  lililofanyika Ann Arbor huko Michigan. Katika tukio hilo lilifahamika  kama “The Greatest 45 minutes ever in sport.” 

Owens alishinda medali nne katika michuano ya Olimpiki mjini Berlin katika mita 100, mita 200, miruko ya chini na mbi za vijiti mita 100. Huyu ni mwanariadha aliyefanikiwa sana katika michuano hiyo na pia kama mtu mweusi.

Kutokana na kuonyesha uwezo huo alitunukiwa heshima iliyokuwa inatolewa na Adolf Hitler ya Aryan Supremacy licha ya kwamba hakuweza kualikwa katika ikulu ya Ujerumani kushikana mkono na Hitler.

Pia katika kutambua mchango wake nchini Marekani  kuna tuzo ya Jesse Owens kwa wanariadha wanaofanya vizuri katika mbio za uwanja ambayo hutolea kila mwaka.

ESPN ilimweka katika nafasi ya sita katika wanamichezo wakubwa katika Amerika ya Kaskazini waliowika kwenye karne ya 20 na alishika nafasi ya kwanza katika riadha.

Mnamo mwaka 1999 alikuwamo katika orodha ya Wanariadha bora wa karne ya 20 akishika nafasi ya sita.

Alizaliwa Septemba 12, 1913, alikuwa mtoto wa mwisho kati ya kumi waliozaliwa kwa baba mkulima Henry Cleveland Owens na mama Mary Emma Fitzgerald huko Oakville, Alabama. Akiwa na umri wa miaka tisa, familia yake ilihamia Cleveland, Ohio kwa ajili ya kutafuta fursa nzuri zaidi ya kazi.

Kipindi hicho Wamarekani weusi akali ya milioni 1.5 waliokuwa wakiishi Kusini walihamia maeno ya mijini na upande wa kaskazini kwa ajili ya shughuli za viwandani. Inaelezwa aliitwa Jesse baada ya mwalimu wake kumuuliza jina lake ambapo aliangalia katika daftari lake la kumbukumbu na kutamka J.C kifupisho cha James Cleveland.

Lakini mwalimu wake alifikiri kuwa James ametamka Jesse kutokana na lafudhi ya Kusini hivyo tangu wakati huo akaanza kuitwa Jesse badala ya James.

Enzi za uhai wake aliwahi kusema, “Niliiachia miguu yangu muda mchache katika ardhi iwezekanavyo. From the air, fast down, and from the ground, fast up.”