Ufahamu utata wa kifo cha Alexander the Great

Juni 10, 323 KK alifariki dunia mfalme wa Macedonia Alexander the Great. Alexander alikufa katika jumba la kifalme la Nebuchadenezzar II, mjini Babeli, akiwa na umri wa miaka 33. Kulikuwa na simulizi mbili juu ya kifo hicho, hata maelezo ya kifo yanatofautiana kidogo.

Maelezo ya Plutarch ni kuwa takriban siku 14 kabla ya kifo chake, Alexander alimkaribisha askari wa jeshi la majini Nearchus, alikaa naye usiku mzima na siku ya pili yake wakiwa wanakunywa pamoja na Medius wa Larissa (huyu alitoka familia katika familia mashuhuri na alikuwa rafiki wa Alexander).

Baada ya hapo Alexander alipata homa iliyoendelea mpaka alishindwa kuongea. Askari wa chini, wakiwa na shauku juu ya afya yake, walipewa ruhusa ya kupita mbele yake huku akiwapungia mkono taratibu.

Maelezo ya pili ni kutoka kwa Diodours ambayo yanasema kuwa Alexander alianza kusikia maumivu baada ya kunywa bakuli kubwa la mvinyo bila kuuchanganya, kwa heshima ya Heracles, hii ilifuatia siku 11 za ugonjwa na kupoteza nguvu, hakupata homa ila alikufa baada ya maumivu makali.

Arrian pia anaelezea hadithi hii lakini Plutarch alikataa kabisa maelezo haya. Kupitia madai ya watu wa hadhi ya juu wa Macedonia ni kuwa kifo cha Alexander kilisababishwa na mauaji. Kuanzia Diodorus, Plutarch, Arrian na Justin wote wanaelezea uwezekano wa kuwa Alexander aliwekewa sumu.

Justin anaeleza kuwa Alexander alikuwa mhanga wa jaribio la sumu, Plutarch anapinga hili na kusema ni uongo uliotengenezwa, wakati Diodorus na Arrian wote wanasema maelezo haya yamewekwa kama hitimisho la kifo.

Antipater alipinga kifo cha Alexander kuwekewa sumu na mtoto wake Iollas ambae alikuwa mhudumu wa mvinyo wa Alexander.

Mabishano makali yaliendelea kuwa kama ilikuwa sumu isingeweza kuchukua siku 12 kumaliza maisha ya Alexander; wengine wanadai ilikuwa sumu iliyoua taratibu.

Hata hivyo mwaka 2003 Shirika la Utangazaji la Uingereza (BBC) walionyesha documentary iliyokuwa na uchunguzi wa kifo cha Alexander, Leo Schep kutoka New Zealand National Poisons Center alielezea mmea mweupe uitwao hellebore (Veratrum album), ambao ulijulikana kwa nyakati zile, inawezekana ulitumika kama kumuulia Alexander.

Mwaka 2014 jarida la Clinical Toxicology, Schep aliandika uwezekano wa mvinyo aliokunywa Alexander kuwa uliwekewa sumu ya Veratrum album, kwa kuwa sumu hiyo inatoa dalili zote za kifo kinachoripotiwa juu ya Alexander katika kitabu cha "Alexander Romance".

Sumu ya Veratrum inatoa matokeo taratibu na inawezekana kama Alexander aliwekewa sumu hiyo, inawezekana ikawa sababu kubwa ya kifo. Sababu nyingine kubwa ya kifo inayoelezewa mwaka 2010 ni kuwa, mazingira ya kifo chake yalitokana na maji ya mto Styx (kwa sasa unafahamika mto Mavroneri nchini Ugiriki), ambao inasemekana ulikuwa na sumu ya calicheamicin ambayo ni compound inayotoka kwenye bacteria.

Sababu nyingi zilizoweza kusababisha kifo cha Alexander zilielezewa, ikiwemo uwezekano wa kuugua malaria au typhoid.

Mwaka 1998 chapisho la New England Journal of Medicine lilielezea kifo hicho kuwa kilisababishwa na homa ya typhoid na ilikuwa mbaya zaidi kwa kuwa ilimletea kuwa na vidonda kwenye utumbo na kusababisha neva za fahamu kupoteza nguvu.

Uchunguzi mwingine unaelezea pyogenic infection spondylities au meningitis au uti wa mgongo. Wengine wanasema alipata maumivu makali kutokana na kushambuliwa na virusi vya West Nile virus. Maelezo mengine ni kuwa, afya ya Alexander inawezekana ilianza kudhoofika kwa muda mrefu baada ya miaka mingi ya kunywa mvinyo na pombe kali na pia vidonda na majeraha.

Pia majonzi aliyoyapata baada ya kifo cha Hephaestion ambaye alikuwa Jenerali wa Jeshi la Alexander na rafiki yake mkubwa inawezekana yamechangia kifo chake, kwa kumletea sonona.

Alexander alitangazwa mfalme na wakuu wa serikali akiwa na umri wa miaka 20. Katika kiangazi cha mwaka 336 BC, wakati akiwa Aegae akihudhuria harusi ya binti yake aliyeitwa Cleopatra ambae ni dada wa baba mmoja mama mmoja na Alexander, aliyekuwa anaolewa na kaka yake Olypias, Alexander I wa Epirus, Phillip aliuawa na captain wa mlinzi wake, Pausanias. 

Pausanias alijaribu kukimbia, lakini aliangukia dumu la mvinyo na aliuawa na watu waliokuwa karibu wakiwemo marafiki wawili wa Alexander, Perdiccas na Leonnatus.