Elizabeth Minde: Mwanasheria, Mwanaharakati, Mwanasiasa mpambanaji

Mama Minde ni jina ambalo unapopita katika viunga vya mkoa wa Kilimanjaro kutoka Same hadi Hai sio geni kabisa.  Wakazi wa maeneo hayo hakika wanamfahamu sana mwanamke huyu.

Ukimuuliza mtu Je, unamfahamu Elizabeth Minde atakwambia “…aaah! Huyu mama Minde, mwanasheria na mama wa KWIECO?,” Kila mtu aliyekaa katika mkoa wa Kilimanjaro kwa zaidi ya miaka mitano atakwambia mwanamke huyu ni mwanamke mwenye sifa zipi.

Leo tutamwangazia mwanamke huyo miongoni mwa wengi wenye shauku ya kuwa viongozi katika jamii ambaye mni Mkurugenzi wa Asasi isiyo ya kiserikali iliyoanzishwa mwaka 1987 yenye malengo ya kulinda na kutetea haki za jamii hususani Wanawake mkoani Kilimanjaro (KWIECO).

UONGOZI NI KIPAJI AU MAFUNZO

Kwa mtazamo wake Mama Minde ana tafsiri “Uongozi” ni kusaidia kutoa dira au kuwa na uthubutu hata kama mifumo hairuhusu.

Mwanamke huyo anaamini kuwa kuthubutu ndio chachu ya kuwaleta wanawake kuanza kuwania nafasi mablimbali za uongozi.

Mama Minde anasema kila binadamu ana kipaji chake lakini kipaji bila mafunzo kinakuwa kazi bure akimaanisha bila kukipalilia kwa kukipa elimu.

“Binafsi nilibahatika kusomeshwa labda wenzangu hawakupata fursa hiyo, lakini elimu ndio jambo la kwanza kuimarisha uwezo wa mtu,” anasema Minde.

Aidha Mama Minde anasema yeye alikuwa kiongozi kutoka anazaliwa lakini bado alikwenda kusoma ili kuongeza uelewa wa masuala mbalimbali, kwani yeyote anayetaka kuwa kiongozi sharti awe na uelewa mpana ili kuondoa mkanganyiko pindi atakapopata nafasi ya kuiongoza jamii.

“Nimekuwa kiongozi tangu shule ya msingi, nilikuwa kiongozi wa kidini, sekondari pia na Chuoni pale Dar es Salam nilikuwa mwakilishi wa wanafunzi katika serikali ya wanafunzi,” anasema Mama Minde.

“Nilisomea sheria, ndoto yangu tangu nikiwa mdogo ilikuwa ni ualimu hata walimu wangu walinitaka nikausomee ualimu hata hivyo siku moja Mwalimu Mkuu aliniuliza unapenda nini nikasema sheria, mwalimu aliniongoza nikajaze kwa ajili ya kwenda kujiunga chuo kikuu,” anasema Mama Minde.

“Labda nafikiri bado wito ulikuwamo ndani ndio sababu nimekuwa mwanaharakati wa masuala ya wanawake kupitia KWIECO ambako mara zote tumekuwa tukijita kuelemisha wanawake kujitambua kuhusu umuhimu wao,” anaongeza.

 ILIKUWAJE ALIPOTUA CHUO KIKUU CHA DAR ES SALAAM

“Miaka ile ya 1970 kumuona mwanamke anasomea sheria lilikuwa ni jambo la kushangaza mno, wakati naingia UDSM kwanza tulikuwa 40 darasa zima hala cha kuogofya ni kwamba wanawake tulikuwa watano tu, wawili walikuwa wakenya, na watatu ndio watanzania,” anasema Mama Minde.

Haikuishia hapo Mama Minde anasema baadhi ya walimu nao walikuwa na mtazamo hasi kuhusu wanafunzi wa kike kusomea sheria chuoni hapo.

“Changamoto zikaanzia hapo pia kwani baadhi ya walimu nao walikuwa wakituonaje sijui, vitivo vingine pale pale chuoni walikuwa wakitutazama kwa jicho baya utafikiri tumeua,” anasema mwanamke huyo.

“Masomo ya Development Studies tuliyokuwa tukisoma pale chuoni chuo kizima ndio yalianza kutufikirishakuwa jamii yetu ni jamii ya namna gani,” anaongeza Mama Minde.

“Kwenda chuoni kulinijenga sana kifikra na hapo ndipo nikawa nawaza tunawasaidiaje wanawake wenzetu kujikwamua kutoka hapa tulipo kwenda katika nafasi nyingine,” anasema Mama Minde.

Baada ya hapo alikwenda kufundisha katika Chuo Kikuu cha Ushirika mjini Moshi (MUCCOBs), ambako huko nako alikutana changamoto kwani wengi walikuwa wakimwangalia kwanini wafundishwe na mwanamke hali ambayo hawakuwa na namna lakini kuna wakati ilikuwa kikwazo.

NINI KIFANYIKE KUMWEZESHA MWANAMKE

Mama Minde anasema wanawake wenyewe wanapaswa kuondoka na hofu ili kujijengea uaminifu hali ambayo itaimarisha uthubutu.

“Mwanamke ni mfanyakazi wa mambo makubwa, changamoto ni kwamba hata takwimu za taifa hazisemi mambo makubwa ambayo mwanamke anayafanya,” anasema Mama Minde

Aidha Mama Minde anasema mwanamke anatakiwa kujitambua na kuthamini badala ya kusubiri kupigiwa kelele

“Dhana ya mwanamke kuitwa mama wa nyumba hiyo dhana inatakiwa iondoke na mwanamke mwenyewe anatakiwa kuwa kwanza kuondoka na dhana hiyo.”

Pia Mama Minde anasema wanawake wengi wa kitanzania hawapendi kujielimisha jambo ambalo linawaweka mahali pagumu, hata hivyo alisisitiza kuwa kujielimisha sio lazima mtu aingie darasani isipokuwa kitu ambacho mtu anaelewa anapokuwa na uwezo wa kumwelezea mtu mwingine na huyo mtu akikaa na kutafakari aweze kumwelewa huko ndiko kujielimisha.

Mama Minde alikeme mfumo dume ambao alimtaja mwanamke kama ndiye Mwalimu Mkuu wa Mfumo Dume jambo ambalo limekuwa likichangia kwa kiasi kikubwa kuchelewa kupata viongozi wanawake wenye utashi.

“Tangu mtoto anazaliwa anakuzwa na huyo mama, akitegemea kauli kuu kutoka kwa mumewe sasa mtoto akiwa mtu mzima anakuwa katika mfumo ule ule ambao sio rafiki, elimu kandamizi lazima ikarabatiwe ili kumtengeneza mwanamke tangu akiwa mtoto,” anasema Mama Minde.

 MATARAJIO YAKE

Licha ya changamoto zilizopo katika mfumo wa sera, miongozi, kanuni katika serikali ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, Mama Minde anao kuna umuhimu wa kuendelea kupigania haki na usawa kwa mwanamke dhidi ya ukandamizaji unafanywa hadi pale mambo yatakapokuwa sawa.

 “Ushawishi na utetezi katika sera na kanuni katika nchi yetu bado ni changamoto, tumekuwa tukiungana kupaza sauti kwa ajili ya mwanamke lakini sio kazi ya siku moja, hivyo uelemishaji ndio kazi ya msingi katika masuala haya kumfanya mwanamke ajitambue,”

Pia Mama Minde anaapa hatajakata tamaa hata kidogo katika kuwania uongozi kwani hata sasa amefanikiwa pakubwa kwani katika Chama cha Mapinduzi (CCM) bado ana nafasi ya kufanya vizuri zaidi huku akisisitiza wanawake wenzake wasikate tama

“Mwanamke ni rahisi sana kukata tama utasikia eti tumuachie Mungu, kwa kweli kwa mtazamo huo hatuwezi kutoka mahali tulipo kwanza hata huyo Mungu wa wanawake atakuwa amechoka kusikiliza maneno hayo,” anasema Mama Minde.

Mnamo mwaka 2010 waliingia katika kinyang’anyiro cha kuwania ubunge ndani ya chama ambapo wanawake walikuwa wawili na Zakia Meghji lakini akapita yeye licha ya kushindwa kuchaguliwa na wananchi wa Jimbo la Moshi Mjini. Mnamo mwaka 2015 alipambana tena na kupita yeye mwenyewe ndani ya chama lakini bado hakufanikiwa kupata nafasi ya kupigiwa kura na wananchi.

Elizabeth Minde alizaliwa Oktoba 19, 1948 huko Kirara, Old Moshi katika mkoa wa Kilimanjaro. Ana watoto watatu wawili wa kiume na mmoja wa kike.

Mama Minde ni jina ambalo unapopita katika viunga vya mkoa wa Kilimanjaro kutoka Same hadi Hai sio geni kabisa.  Wakazi wa maeneo hayo hakika wanamfahamu sana mwanamke huyu.

Ukimuuliza mtu Je, unamfahamu Elizabeth Minde atakwambia “…aaah! Huyu mama Minde, mwanasheria na mama wa KWIECO?,” Kila mtu aliyekaa katika mkoa wa Kilimanjaro kwa zaidi ya miaka mitano atakwambia mwanamke huyu ni mwanamke mwenye sifa zipi.

Leo tutamwangazia mwanamke huyo miongoni mwa wengi wenye shauku ya kuwa viongozi katika jamii ambaye mni Mkurugenzi wa Asasi isiyo ya kiserikali iliyoanzishwa mwaka 1987 yenye malengo ya kulinda na kutetea haki za jamii hususani Wanawake mkoani Kilimanjaro (KWIECO).

UONGOZI NI KIPAJI AU MAFUNZO

Kwa mtazamo wake Mama Minde ana tafsiri “Uongozi” ni kusaidia kutoa dira au kuwa na uthubutu hata kama mifumo hairuhusu.

Mwanamke huyo anaamini kuwa kuthubutu ndio chachu ya kuwaleta wanawake kuanza kuwania nafasi mablimbali za uongozi.

Mama Minde anasema kila binadamu ana kipaji chake lakini kipaji bila mafunzo kinakuwa kazi bure akimaanisha bila kukipalilia kwa kukipa elimu.

“Binafsi nilibahatika kusomeshwa labda wenzangu hawakupata fursa hiyo, lakini elimu ndio jambo la kwanza kuimarisha uwezo wa mtu,” anasema Minde.

Aidha Mama Minde anasema yeye alikuwa kiongozi kutoka anazaliwa lakini bado alikwenda kusoma ili kuongeza uelewa wa masuala mbalimbali, kwani yeyote anayetaka kuwa kiongozi sharti awe na uelewa mpana ili kuondoa mkanganyiko pindi atakapopata nafasi ya kuiongoza jamii.

“Nimekuwa kiongozi tangu shule ya msingi, nilikuwa kiongozi wa kidini, sekondari pia na Chuoni pale Dar es Salam nilikuwa mwakilishi wa wanafunzi katika serikali ya wanafunzi,” anasema Mama Minde.

“Nilisomea sheria, ndoto yangu tangu nikiwa mdogo ilikuwa ni ualimu hata walimu wangu walinitaka nikausomee ualimu hata hivyo siku moja Mwalimu Mkuu aliniuliza unapenda nini nikasema sheria, mwalimu aliniongoza nikajaze kwa ajili ya kwenda kujiunga chuo kikuu,” anasema Mama Minde.

“Labda nafikiri bado wito ulikuwamo ndani ndio sababu nimekuwa mwanaharakati wa masuala ya wanawake kupitia KWIECO ambako mara zote tumekuwa tukijita kuelemisha wanawake kujitambua kuhusu umuhimu wao,” anaongeza.

 ILIKUWAJE ALIPOTUA CHUO KIKUU CHA DAR ES SALAAM

“Miaka ile ya 1970 kumuona mwanamke anasomea sheria lilikuwa ni jambo la kushangaza mno, wakati naingia UDSM kwanza tulikuwa 40 darasa zima hala cha kuogofya ni kwamba wanawake tulikuwa watano tu, wawili walikuwa wakenya, na watatu ndio watanzania,” anasema Mama Minde.

Haikuishia hapo Mama Minde anasema baadhi ya walimu nao walikuwa na mtazamo hasi kuhusu wanafunzi wa kike kusomea sheria chuoni hapo.

“Changamoto zikaanzia hapo pia kwani baadhi ya walimu nao walikuwa wakituonaje sijui, vitivo vingine pale pale chuoni walikuwa wakitutazama kwa jicho baya utafikiri tumeua,” anasema mwanamke huyo.

“Masomo ya Development Studies tuliyokuwa tukisoma pale chuoni chuo kizima ndio yalianza kutufikirishakuwa jamii yetu ni jamii ya namna gani,” anaongeza Mama Minde.

“Kwenda chuoni kulinijenga sana kifikra na hapo ndipo nikawa nawaza tunawasaidiaje wanawake wenzetu kujikwamua kutoka hapa tulipo kwenda katika nafasi nyingine,” anasema Mama Minde.

Baada ya hapo alikwenda kufundisha katika Chuo Kikuu cha Ushirika mjini Moshi (MUCCOBs), ambako huko nako alikutana changamoto kwani wengi walikuwa wakimwangalia kwanini wafundishwe na mwanamke hali ambayo hawakuwa na namna lakini kuna wakati ilikuwa kikwazo.

 NINI KIFANYIKE KUMWEZESHA MWANAMKE

Mama Minde anasema wanawake wenyewe wanapaswa kuondoka na hofu ili kujijengea uaminifu hali ambayo itaimarisha uthubutu.

“Mwanamke ni mfanyakazi wa mambo makubwa, changamoto ni kwamba hata takwimu za taifa hazisemi mambo makubwa ambayo mwanamke anayafanya,” anasema Mama Minde

Aidha Mama Minde anasema mwanamke anatakiwa kujitambua na kuthamini badala ya kusubiri kupigiwa kelele

“Dhana ya mwanamke kuitwa mama wa nyumba hiyo dhana inatakiwa iondoke na mwanamke mwenyewe anatakiwa kuwa kwanza kuondoka na dhana hiyo.”

Pia Mama Minde anasema wanawake wengi wa kitanzania hawapendi kujielimisha jambo ambalo linawaweka mahali pagumu, hata hivyo alisisitiza kuwa kujielimisha sio lazima mtu aingie darasani isipokuwa kitu ambacho mtu anaelewa anapokuwa na uwezo wa kumwelezea mtu mwingine na huyo mtu akikaa na kutafakari aweze kumwelewa huko ndiko kujielimisha.

Mama Minde alikeme mfumo dume ambao alimtaja mwanamke kama ndiye Mwalimu Mkuu wa Mfumo Dume jambo ambalo limekuwa likichangia kwa kiasi kikubwa kuchelewa kupata viongozi wanawake wenye utashi.

“Tangu mtoto anazaliwa anakuzwa na huyo mama, akitegemea kauli kuu kutoka kwa mumewe sasa mtoto akiwa mtu mzima anakuwa katika mfumo ule ule ambao sio rafiki, elimu kandamizi lazima ikarabatiwe ili kumtengeneza mwanamke tangu akiwa mtoto,” anasema Mama Minde.

 MATARAJIO YAKE

Licha ya changamoto zilizopo katika mfumo wa sera, miongozi, kanuni katika serikali ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, Mama Minde anao kuna umuhimu wa kuendelea kupigania haki na usawa kwa mwanamke dhidi ya ukandamizaji unafanywa hadi pale mambo yatakapokuwa sawa.

 “Ushawishi na utetezi katika sera na kanuni katika nchi yetu bado ni changamoto, tumekuwa tukiungana kupaza sauti kwa ajili ya mwanamke lakini sio kazi ya siku moja, hivyo uelemishaji ndio kazi ya msingi katika masuala haya kumfanya mwanamke ajitambue,”

Pia Mama Minde anaapa hatajakata tamaa hata kidogo katika kuwania uongozi kwani hata sasa amefanikiwa pakubwa kwani katika Chama cha Mapinduzi (CCM) bado ana nafasi ya kufanya vizuri zaidi huku akisisitiza wanawake wenzake wasikate tama

“Mwanamke ni rahisi sana kukata tama utasikia eti tumuachie Mungu, kwa kweli kwa mtazamo huo hatuwezi kutoka mahali tulipo kwanza hata huyo Mungu wa wanawake atakuwa amechoka kusikiliza maneno hayo,” anasema Mama Minde.

Mnamo mwaka 2010 waliingia katika kinyang’anyiro cha kuwania ubunge ndani ya chama ambapo wanawake walikuwa wawili na Zakia Meghji lakini akapita yeye licha ya kushindwa kuchaguliwa na wananchi wa Jimbo la Moshi Mjini. Mnamo mwaka 2015 alipambana tena na kupita yeye mwenyewe ndani ya chama lakini bado hakufanikiwa kupata nafasi ya kupigiwa kura na wananchi.

Elizabeth Minde alizaliwa Oktoba 19, 1948 huko Kirara, Old Moshi katika mkoa wa Kilimanjaro. Ana watoto watatu wawili wa kiume na mmoja wa kike.