MAKTABA YA JAIZMELA: Mohamed Morsi ni nani?

Juni 17, 2019 alifariki dunia msomi na  mwanasiasa wa Misri  Mohamed Morsi ambaye alihudumu kama Rais wa tano wa Misri kutoka Juni 30, 2012 hadi Julai 3, 2013.

Morsi ndiye Rais wa kwanza wa Misri kuchaguliwa kwa njia ya demokrasia ambaye alipinduliwa na jeshi mnamo mwaka 2013 baada ya mwaka mmoja madarakani na Jenerali Abdel Fattah el-Sisi

Morsi, alianguka mahakamani wakati kesi yake ilipokuwa ikisikilizwa na kufariki dunia akiwa na umri wa miaka 67.

Morsi alikuwa amemaliza kuihutubia mahakama, akizungumza akiwa katika chumba cha glasi alimowekwa wakati wa vikao vya kusikilizwa kesi yake na kuonya ana 'siri nyingi' ambazo angeweza kuzifichua.

Katika kauli zake za mwisho, Morsi aliendelea kusisitiza alikuwa rais halali wa Misri.

Televisheni ya taifa ilisema Morsi alikufa kabla hajapelekwa hospitali. Chama cha Morsi cha Udugu wa Kiislamu kiliilaumu serikali kwa kumuua kupitia mazingira mabaya gerezani. 

Katika taarifa kundi hilo lilitaka uchunguzi wa kimataifa ufanywe kubaini chanzo cha kifo cha Morsi na kuwataka Wamisri waandamane nje ya balozi za Misri kote ulimwenguni.

Morsi, alikuwa akiugua maradhi ya kisukari, alikuwa jela tangu alipopinduliwa mwaka 2013, akitengwa na wafungwa wengine kwa kuwekwa katika chumba chake peke yake na kunyimwa haki ya kuwa na wageni. 

Familia yake iliruhusiwa kumtembelea mara tatu wakati wa kipindi hicho.

Morsi alizikwa saa chache baada ya kufariki dunia akiwa mahakamani katika maziko ambayo yalihudhuriwa na watu wa karibu na familia yake.

Mtoto wake, Abdullah Mohamed Morsi, aliliambia shirika la habari la Uingereza, Reuters kuwa mamlaka za Misri ziliikatalia familia yake kufanya maziko katika mji yalipo makazi yake

Morsi alizaliwa El Adwah, katika jimbo la Sharqia Agosti 20, 1951. Kabla ya kusoma uhandisi wa madini na teknolojia katika Chuo Kikuu cha Cairo na kisha uhandisi wa vifaa vya sayansi katika Chuo Kikuu cha Southern California.

Alikuwa profesa mwenza katika Chuo Kikuu cha Jimbo la California, Northridge kutoka 1982 hadi 1985 kabla ya kurudi Misri kufundisha katika Chuo Kikuu cha Zagazig. 

Aliporudi Misri alijiunga na Udugu wa Kiislamu (Muslim Brotherhood) ambao wakati huo ulizuiliwa na mamlaka za nchi hiyo enzi za utawala wa Rais Hosni Mubarak.

Morsi alisimama kama mgombea huru katika uchaguzi wa wabunge mnamo mwaka 2000. 

Kufuatia Mapinduzi ya Misri ya 2011, ambayo yalisababisha kujiuzulu kwa Mubarak, Morsi alisimama mstari wa mbele kama mkuu wa Chama cha Uhuru na Haki. Baadaye kikawa chama kikuu katika uchaguzi wa wabunge wa 2011-12 na Morsi alichaguliwa kuwa rais katika uchaguzi wa rais wa 2012.

Kama rais, Morsi alitoa tamko la muda la kikatiba mnamo Novemba 2012, tamko hilo lilimpa nguvu zisizo na kikomo na nguvu ya kutunga sheria bila ya uangalizi wa kisheria au kukagua vitendo vyake kama hatua ya mapema dhidi ya uharibifu uliotarajiwa wa mkutano wa pili wa wabunge na Majaji wa enzi za Mubarak.

Katiba mpya ilikamilishwa kwa haraka na mkutano wa kikatiba uliosimamiwa na Waislamu, ikawasilishwa kwa rais, na ikapangwa kwa kura ya maoni kabla ya Mahakama ya Kikatiba kutawala juu ya hali ya katiba ya mkutano huo, ilielezewa na vyombo vya habari huru visivyoendana na serikali kama "Mapinduzi ya Kiislamu"

Maswali yalikuwa mengi yasiyo na kikomo, pamoja na malalamiko ya mashtaka ya waandishi wa habari na kushambulia waandamanaji wasiokuwa na vurugu yalisababisha maandamano ya mwaka wa 2012. 

Kama sehemu ya maelewano, Morsi aliachana na amri hizo. Katiba mpya ilipitishwa na takriban theluthi mbili ya wapiga kura katika kura ya maoni.

Mnamo Juni 2013, maandamano ya kutaka kujiuzulu kwa Morsi yalizuka. Jeshi lililoungwa mkono na upinzani wa kisiasa na viongozi wa kidini wanaoongoza, likaingia na kumuondoa Morsi katika mapinduzi. 

Lilisitisha katiba na kumteua Adly Mansour kama rais wa mpito. Maandamano hayo yalisababisha vifo vya watu zaidi ya 800. 

Waendesha mashtaka wa Kimisri wakamshtaki Morsi kwa makosa kadhaa na wakatafuta adhabu ya kifo, hatua iliyoshutumiwa na Amnesty International.

Hukumu yake ya kifo ilibatilishwa mnamo Novemba 2016 na kuamuru kuanza upya. kesi yake ilikuwa ikisikilizwa katika mahakama ya mjini Cairo.

Morsi alipandishwa kizimbani kwa kufanya vitendo vya kijasusi ikihusisha kuwa na mawasiliano na kundi la wanamgambo wa kiislamu la kipalestina, Hamas.