MAKTABA YA JAIZMELA: Vespasian ni nani?

Juni 23, 79 alifariki dunia mtawala wa Kirumi aliyefahamika kwa jina la Vespasian. Mtawala huyu alikalia kiti cha kuwa Kaisari wa Rumi kutoka mwaka 69 hadi kifo chake.

Alifariki dunia kwa ugonjwa wa kuharisha (kipindupindu). Katika mwaka wake wa tisa alipata homa akiwa Campania hivyo ikambidi arudi Rome.

Hakukaa sana, alianza safari ya kwenda Aquae Cutiliae karibu na Rieti ambako alikuwa akizuru wakati wa majira ya joto kila mwaka. Akiwa huko ndiko hali yake kiafya ikazorota zaidi ambayo iliambatana na maradhi ya kuharisha.

Waliokuwa karibu naye walikaririwa na mwanahistoria Gaius Suetonius Tranquillus maarufu Suetonius kuwa wakati akiwa kitandani alihisi kuwa mauti inamkabili ikabidi asema maneno haya, “Vae, puto deus fio.” Akiwa na maana kwamba anakaribia kuwa mungu.

Siku ya kifo chake alikuwa akishusha mguu wake kutoka kitandani lakini alishindwa na waliokuwa karibu naye kwa ajili ya kumpa msaada wakajitahidi kumshusha kitandani lakini akafia mikononi mwao.

Suetonius ambaye alikuwa mwandishi wa historia nyakati za mwanzo kabisa kuhusu masuala ya ufalme wa Rumi katika kitabu chake cha ‘The Twelve Caesars’ aliandika kwamba Vespasian alifariki dunia akiwa na umri wa miaka 69 miezi 7 na siku 7.

Vespasian anakumbukwa kutokana na tabia yake ya kupendeza iliyoendana na uwezo wake wa kufanya maamuzi na nguvu za kijeshi.

Pia Vespasian ni mwanzilishi wa ujenzi wa Flavian Amphitheatre maarufu kama Colosseum ambao ulikuja kumaliziwa na mtoto wake Titus.

Titus aliingia madarakani mnamo mwaka 79 na kufariki dunia mwaka 81. Awali alikuwa kiongozi wa kijeshi katika eneo la Yuda wakati wa vita baina ya Wayahudi na Warumi.

Kati ya mwaka 71 na 79 wanahistoria mbalimbali wanasema mtawala huyu aliamuru ujenzi wa majengo mengi katika dola la Rumi ikiwamo Colosseum.

Vespasian alipambana kutanua dola la Rumi hadi Uingereza ambapo mwaka 78 alimtuma Agricola katika ardhi hiyo kufanya utafiti ambapo alirudi na ushahidi wa Kiakiolojia kuhusu Uingereza.

Vespasian aliingia kushika dola la Rumi baada ya machafuko ndani ya ufalme. Ndani ya kipindi kifupi walitawala Makaisari wanne.

Makaisari hao wanne walitawala baada ya kifo cha Kaisari Nero aliyeshika madaraka kutoka mwaka 54 hadi kifo chake. Vita vya wenyewe kwa wenyewe vilimleta kwenye kiti hicho Lucius Livius Galba Ocella maarufu Galba. Hata hivyo alikalia kiti hicho kwa miezi saba kutoka Juni 8 hadi Januari 15, mwaka 69.

Galba aliuawa na wafuasi wa Marcus Otho Caesar Augustus maarufu Otho, ambaye alikalia kiti hicho kwa miezi mitatu hadi Aprili 16, mwaka 69.

Otho alizidiwa nguvu na Aulus Vitellius Germanicus maarufu Vitellius ambaye alikalia kiti hicho kwa miezi minane hadi Desemba 22, mwaka 69.

Wafuasi wa Otho walipoona wameshindwa waliamua kumtafuta mtu atakayeshika dola hilo hatimaye walimweka Vespasian.