MAKTABA YA JAIZMELA: Mario Soares ni nani?

Januari 7, 2017 alifariki dunia mwanasiasa wa Ureno Mario Soares ambaye aliwahi kulitumikia taifa hilo kama Waziri Mkuu  na raia wa 17 wa Ureno. 

Jina lake halisi ni Mario Alberto Nobre Lopes Soares. Alikuwa Waziri Mkuu wa Ureno kutoka mwaka 1976 hadi mwaka 1978 na pia mwaka 1983 hadi mwaka 1985. 

Alishika madaraka ya kuliongoza taifa hilo kama rais wa 17 mnamo mwaka 1986 hadi mwaka 1996. 

Aidha Soares alikuwa Katibu Mkuu wa kwanza wa Chama cha Socialist tangu kuanzishwa kwake mnamo mwaka 1973 hadi mwaka 1986. 

Kifo cha mwanasiasa huyo mashuhuri nchini Ureno kilikuwa hivi, alipelekwa hospitali Desemba 13, 2016 licha ya hali yake ya kiafya kuonyesha kwamba alikuwa ahueni. 

Siku 13 baadaye yaani siku ya Boxing ya Desemba 26 alishindwa kabisa kuendelea kuhimili kwani uwezo wake wa mwili kuendelea kufanya kazi kwa ufanisi ilishindikana. 

Baada ya kifo chake Januari 7, 2017 Serikali ya Ureno ilitangaza siku tatu za maombolezo ikiwa ni mara ya kwanza tangu mwaka 1951 ilipofanyika hivyo kwa miongoni mwa marais waliowahi kutawala taifa hilo Oscar Carmona. 

Ibada ya mazishi ilifanyika katika jumba la Jeronimos mnamo Januari 9, 2017 na Soares alizikwa katika makaburi ya Prazeres katika siku inayofuata karibu na kaburi la mke wake. 

Mwanasiasa huyo ni mtoto wa João Lopes Soares (1879-1970) ambaye ni mwanzilishi wa Chuo cha Moderno kilichopo jijini Lisbon. Baba yake huyo alikuwa waziri wa serikali na baadaye kuwa mwanaharakati aliyepinga utawala wa kifashisti. 

Awali baba yake huyo alikuwa kiongozi wa dini kabla hajampa ujauzito Elisa Nobre Baptista (1887-1955) ambaye alikuja kumzaa Soares. 

Pia Mzee Soares alikuwa mtoto mwingine ambaye hakuwa anafahamika sana Tertuliano Lopes Soares. 

Mario Soares alikulia katika kanisa Katoliki, lakini alijipambanua katika siku za usoni kuwa yeye ni Mjamaa, asiyependa dini kuingilia masuala ya serikali na aliyependelea nchi kuwa katika mfumo wa Jamhuri. 

Soares alizaliwa katika viunga vya Coração de Jesus jijini Lisbon na alifanikiwa kuhitimu katika masuala ya historia na falsafa katika Chuo Kikuu cha Lisbon. 

Mnamo mwaka 1957 alipata kuwa mhadhiri wa Chuo Kikuu na akiwa katika nafasi hiyo alikuwa akienda kinyume na udikteta wa Antonio de Oliviera Salazar ambaye alikuwa akiongoza taifa hilo hali iliyomfanya awe anakamatwa mara kwa mara. 

Pia Soares alikuwa pamoja na vikundi vya wanaharakati waliopinga ufashisti na kuitaka demokrasia. Pia Soares alisoma masomo yake katika chuo kilichokuwa kikimilikiwa na baba yake cha Moderno. 

Akiwa hapo Moderno alifundishwa Jiografia na Alvaro Cunhal alikuwa mwaka wake. Akiwa mwanafunzi wa chuo kikuu Soares alijiunga na Chama cha Kikomunisti cha Ureno katika idara ya vijana. 

Akiwa katika idara hiyo aliunda maandamano jijini Lisbon kwa ajili ya kusherekea mwisho wa vita vya pili vya dunia. 

Alikamatwa na maofisa wa Jeshi la Polisi la Ureno mnamo mwaka 1946 wakati akiwa ni mjumbe wa Kamati Kuu ya chama cha Movimento de Unidade Democrática wakati mwenyekiti wake wakati huo akiwa ni Mário de Azevedo Gomes. 

Pia mwaka 1949 Soares alikamatwa mara mbili na Jeshi la Polisi wakati huo akiwa ni Katibu wa Mwanasiasa Norton de Matos aliyekuwa akiwania urais wa taifa hilo.  

Februari 22, 1949 alimwoa mwigizaji Maria de Jesus Barroso Soares wakati huo akiwa jela ya Aljube na baadaye walifanikiwa kupata mtoto aliyefahamika kwa jina la João Soares ambaye baadaye alikuja kuwa meya wa jiji la Lisbon. 

Pia mwaka 1951 walimzaa mtoto mwingine wa kike waliyempa jina la Isabel Barroso Soares ambaye kwa sasa (2019) anasimamia chuo hicho cha Moderno. 

Kutokana na kukamatwa kila wakati na Jeshi la Polisi kuliifanya kazi yake ya uhadhiri wa Historia na Falsafa kuwa ngumu hivyo aliamua kusomea Sheria na baadaye alikuja kuwa Mwanasheria. 

Mnamo mwaka 1970 alikimbilia uhamishoni Rome, Italia licha ya kwanza baadaye alikwenda kuishi zake Ufaransa ambako alisoma katika vyuo vitatu vya Vincennes, Paris na Rennes. 

Alichaguliwa kuwa Katibu Mkuu wa chama cha Socialist baada ya Portuguese Socialist Action kuwa chama. Chama hicho kiliundwa chini ya mwavuli wa Willy Brandit wa chama cha SPD nchini Ujerumani Aprili 19, 1973. 

Utawala wa Salazar uliendelea kutowafurahisha watu wa Ureno ambapo Aprili 25, 1974 jeshi la Ureno lilikamata jiji la Lisbon na taifa hilo kuwa mikononi mwa Marcelo Caetano. 

Soares na wanasiasa wengine waliokuwa uhamishoni walirudi Ureno kwa ajili ya kusherekea kwa kile walichokiita Mapinduzi ya Carnation baada ya kuuangusha utawala wa Salazar.  

Mnamo mwaka 1976 kulifanyika uchaguzi wa bunge ambao uliwapa Socialist uwingi wa viti ambao uliwafanya kuunda upya na ndipo Soares alipochaguliwa kuwa Waziri Mkuu. 

Uhasama mkubwa baina ya Wajamaa na Wakomunisti ulisababisha serikali ya mrengo wa shoto kushindikana hivyo Soares aliunda serikali dhaifu ya wachache ambayo haikumpa kuwa maarufu hivyo mnamo mwaka 1978 alijiuzulu. 

Katika uchaguzi mkuu wa mwaka 1986 alichaguliwa kuwa Rais wa Ureno akimshinda Diogo Feitas do Amaral kwa asilimia mbili tu. 

Pia akachaguliwa tena mwaka 1991 na wakati huo asilimia 70 ya kura. Kwa kipindi chote Soares alipokuwa madarakani aliiongoza Ureno katika siasa za kidemorasia za mrengo wa kati kulia chini ya chama cha Social Demokratic kilichokuwa mikononi mwa mwenyekiti Aníbal Cavaco Silva.

Soares alifariki dunia akiwa na umri wa miaka 92 alizaliwa Desemba 7, 1924.