In memory of Rasual Butler and Leah LaBelle

Januari 31, 2018 alifariki dunia mchezaji wa kimataifa wa mchezo wa kikapu wa Ligi Kuu nchini Marekani (NBA) Rasual Butler. 

Nyota huyo wa kikapu alikuwa mchezaji wa Miami Heat pia aliwahi kuhudumu na New Orleans Hornets, Los Angeles Clippers, Chicago Bulls, Toronto Raptors, Indiana Pacers, Washington Wizards na San Antonio Spurs. 

Alicheza kikapu nchini humo kwa miaka 14. Butler alizaliwa Philadelphia Mei 23, 1979. Alisoma na kucheza mpira wa kikapu katika Chuo Kikuu cha Kikatoliki cha La Salle, Philadelphia. Alipata fura ya kuingia NBA mnamo mwaka 2002 katika drafti ya mzunguko wa pili. 

Butler alifariki dunia akiwa na mpenzi wake ambaye alikuwa mwimbaji aliyefahamika kwa jina la Leah LaBelle. LaBelle alizaliwa Toronto, nchini Canada na kukulia jijini Seattle. 

LaBelle alianza kuimba tangu akiwa mtoto na alianzia kuimba kwaya katika kanisa. Wakati akihojiwa kwenye kinyang'anyiro cha American Idol alisema anajisikia vizuri kuwa raia wa Marekani na mwimbaji. 

Alifariki dunia akiwa na umri wa miaka 31 katika ajali mbaya ya gari. LaBelle alifika fainali za American Idol. Februari 5, 2018 Vyeti vya Vifo vyao vilionyesha kuwa walikuwa bado hawajaowana. 

Katika Chumba cha Kuhifadhi Maiti cha Metropolitan jijini Los Angeles mwili wa Butler ulikabidhiwa kwa binti yake mkubwa kwa ajili ya maziko huko Newcastle, Delaware. Mwili mwanadada LaBelle ulitolewa katika chuma cha kuhifadhi maiti cha Forest Lawn huko Los Angeles na kukabidhiwa kwa wazazi wake kwa ajili ya maziko Seattle, Washington. 

Wawili hao walipata ajali mbaya ya gari baada ya gari kukosa mwelekeo katika Bonde la San Fernando kwenye kaunti ya Ventura Boulevard huko California.

Inaelezwa wakiwa katika gari aina ya Range Rover ilionyesha kuwa gari lilikuwa katika spidi ya 60mph. Pia taarifa zilisema kuwa miili ya marehemu hao ilikuwa ikiwa na kiasi cha dawa za kulevya hususani mwili wa Butler ulikuwa na kiasi kidogo cha pombe na bangi. 

Enzi za uhai wake Butler alikuwa ni mpenzi wa kuendesha vipindi mbalimbali katika televisheni, muziki na kuigiza filamu. Leah LaBelle Vladowski alizaliwa Septemba 8, 1986 . 

Alikuwa mwimbaji wa Pop, R&B na Soul. LaBelle aliwahi kufanya kazi na nyota wengine katika muziki Jermaine Dupri, Keri Hilson na Pharrell Williams.

Read More

MAKTABA YA JAIZMELA: Kwanini Mahtma Gandhi aliuawa?

Januari 30, 1948 alifariki dunia mwanasheria, mwanafalsafa, mwanaharakati wa haki za binadamu na kiongozi wa siasa nchini India maarufu Mahtma Gandhi. 

Gandhi alipigwa risasi na kuuawa akitembea katika bustani ya nyumba huko Delhi. Mwuaji wake alikuwa Mhindu wa kundi lililofuata itikadi kali. 

Kijana huyo alikasirishwa na hatua za kupatanisha Waislamu na Wahindu akaamini Gandhi alikuwa msaliti wa Uhindu.Gandhi alijulikana hasa kwa jina la Mahatma. Neno hili la Kisanskrit linamaanisha "roho kubwa". 

Aliitwa hivyo mara ya kwanza alipofika Bombay wakati wa kurudi kutoka Afrika Kusini. Gandhi hakupenda jina hilo lakini alishindwa kuzuia matumizi yake. Jina lake halisi ni Mohandas Karamchand Gandhi. 

Anajulikana hasa kama kiongozi wa harakati za uhuru wa Uhindi aliyepinga na kushinda ukoloni kwa njia ya amani bila ya matumizi wa mabavu au silaha. Gandhi alizaliwa katika eneo la Gujarat kama mtoto mdogo wa Karamchand Gandhi na mama Putali Bai. 

Baba yake alikuwa waziri mkuu katika serikali ya maharaja wa nchi lindwa ndogo ya Porbandar wakati ilipokuwa sehemu ya Uhindi wa Kiingereza. 

Familia yake ilifuata dini ya Uhindu, madhehebu ya Wavishnu, lakini nyumba ya Gandhi ilitembelewa pia na Waislamu na Wajain. Mwaka 1883 akiwa na umri wa miaka 13 aliozwa kwa mke wake Kasturba wakazaa watoto 4. 

Mwaka 1888 alisafiri kwenda Uingereza akasoma sheria kwenye chuo kikuu cha London, akapokewa kama wakili kwenye mahakama za juu kuanzia 1891. Huko Uingereza alisoma mengi juu ya Ukristo, akipendezwa hasa na mahubiri ya Yesu na hotuba ya mlimani, lakini hakuvutwa na nafasi ya pekee Yesu anayopewa katika imani ya Kikristo. 

Wakati uleule alianza kusoma vitabu vitakatifu vya Uhindu, hasa Bhagavad Gita iliyoendelea kuwa mwongozo wa kiroho maishani mwake. Baada ya mtihani alirudi Uhindi akafanya kazi kama wakili mjini Bombay. 

Mwaka 1893 alitumwa Afrika Kusini kwa kesi moja tu, lakini alibaki huko hadi 1914. Baada ya kuugua aliondoka Afrika Kusini mwaka 1914 akarudi Uhindi alipopokewa kama shujaa kwa sababu habari zake zilimtangulia. Aliunda makazi ya pamoja (ashram) alimoishi na watu waliofuata imani yake ya satyagraha. 

Alianza kuvaa nguo za wakulima wa kawaida. Ndani ya Uhindi yenyewe fitina ilianza juu ya nafasi ya Waislamu katika taifa jipya, huku sehemu kubwa ya Waislamu wakidai kugawiwa kwa koloni katika nchi mbili. Mapigano yalianza na watu elfu kadhaa waliuawa. 

Mnamo Agosti 1947 nchi mbili za India na Pakistan zilianzishwa, na Oktoba 1947 vita vikafuata kati ya nchi hizo mbili juu ya jimbo la Kashmir. Vita vikaongeza uadui, na watu milioni kadhaa walifukuzwa yaani Wahindu kutoka Pakistan na Waislamu kutoka India.

Gandhi alizaliwa Oktoba 2, 1869

Read More

Mateo Anthony aifumua Tanzania Prisons

Mshambuliaji wa Polisi Tanzania Mateo Anthony katika dimba la Ushirika, Moshi.

Polisi Tanzania imeibuka na ushindi wa bao 1-0 dhidi ya Tanzania Prisons katika mchezo wa Ligi Kuu Tanzania Bara uliochezwa katika dimba la Ushirika Mjini Moshi, Kilimanjaro.

Bao la dakika ya 82 ya mchezo lilifungwa na Mateo Anthony akimalizia mpira uliotemwa na mlinda mlango Jeremia Kilubi ndani ya eneo la hatari baada ya kazi nzuri ya Erick Msagati na Sixtus Sabilo waliowapoteza walinzi wa Tanzania Prisons Nurdin Chona na Jumanne Elifadhil.

Huu ni mchezo wa nane Polisi Tanzania inashinda tangu kuanza kwa msimu wa 2019/2020 ikiwa imecheza mechi 17.

Read More

MAKTABA YA JAIZMELA: Sheikh Ahmad Al-Jaber Al-Sabah ni nani?

Januari 29, 1950 alifariki dunia mtawala wa kumi wa taifa la Kuwait Sheikh Ahmad Al-Jaber Al-Sabah. Alifariki dunia akiwa na umri wa miaka 65. 

Sheikh Ahmad Al-Jaber Al-Sabah ni mtoto wa Jaber II Al-Sabah ambaye alikuwa mtawala wa Kuwait kati ya mwaka 1915 hadi 1917. 

Aliingia madarakani baada ya kifo cha mjomba wake Salem Al-Sabah ambaye alikuwa mtawala wa tisa wa Kuwait mnamo mwaka 1921 hadi kifo chake. 

Baba yake alikuwa kiongozi wa kijeshi na mwanzilishi wa Jeshi la Kuwait pia Mkurugenzi wa Usalama wa Taifa. Miaka ya 1920 aligawa madaraka hayo ya kijeshi kwa Ali Salem Al-Mubarak Al-Sabah na baadaye alichukua Sheikh Abdullah Jaber Al-Abdullah II Al-Sabah kutokana na vita ya Regeai. 

Vita hii ilitokea  Januari 1928 ambayo inachukuliwa kuwa ndiyo vita ya mwisho katika historia ya awali ya Kuwait. 

Pia vita hii ilikuwa ya kwanza katika historia ya Kuwait kutumia magari ya kivita. Ilipiganwa zaidi kaskazini Magharibi mwa mji wa Al Jahra nchini humo wakati wa utawala wa Sheikh Ahmad Al-Jaber Al-Sabah. 

Watu kati ya 200 na 300 waliuawa katika mapigano hayo ambayo yalishuhudiwa Kamanda wa Vikosi vya kijeshi Sheikh Ali Salem Al-Mubarak Al-Sabah akipoteza maisha. 

Wakati wa uhai wake Sheikh Ahmad Al-Jaber Al-Sabah alioa mara kadhaa na kuzaa watoto saba miongoni mwao ni Nawaf Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah ambaye ni crown prince wa Kuwait nafasi aliyoichukua mnamo mwaka 2006 hadi sasa. 

Sheikh Ahmad Al-Jaber Al-Sabah alifariki dunia katika jumba la Kifalme la Dasman nchini humo. 

Alizaliwa mnamo mwaka 1885. 

Read More

Nike yaomboleza kifo cha Kobe Bryant

Kampuni ya vifaa vya michezo ya Nike imekuwa miongoni mwa makampuni yalioomboleza kifo cha nyota wa kikapu Kobe Bryant aliyefariki Januari 27, 2020 kwa ajali ya helikopta. 

Ilichokifanya kampuni hiyo ni katika bidhaa zote zilizokuwa na zikitumiwa na Kobe Bryant na kuandika maneno yanayoashiria maombolezo.

Nike katika salamu zao za rambirambi ilisomeka

"Tukiwa sambamba na mamilioni ya wanamichezo na mashabiki duniani kote, tumepokea kwa mshtuko mkubwa taarifa hizi leo. Tunatoa rambirambi zetu kwa familia na marafiki na wote waliokuwa karibu na Kobe na Gianna. 

Kobe alikuwa miongoni mwa wanamichezo wakubwa katika kizazi chake na alikuwa na ushawishi mkubwa usioweza kupimika katika ulimwengu wa michezo na jamii nzima ya mpira wa kikapu. Alikuwa mwanachama aliyependwa na familia ya Nike. Tutamkosa sana. Mamba Forever."

Read More

MAKTABA YA JAIZMELA: Meja Jenerali Suraj Abdurrhman ni nani?

Januari 28, 2015 alifariki dunia mwanajeshi na mhandisi wa majengo wa Jeshi la Nigeria aliyeongoza mapambano katika ardhi ya Liberia Meja-Jenerali Suraj Alao Abdurrahman. 

Mwanajeshi huyo alifariki dunia jijini New York kwa ugonjwa ambao haukuwekwa wazi.

Alisoma shule ya msingi LEA huko Maiduguri Road katika jimbo la Kaduna nchini Nigeria mnamo mwaka 1961 hadi 1967. 

Suraj alifanikiwa kwenda katika vyuo vya serikali kikiwamo cha KEFFI WASC mnamo mwaka 1972. Aliingia katika jeshi la Nigeria mnamo mwaka 1973 na kufanikiwa kuendelea na kozi mbalimbali kuanzia hapo hadi mwaka 1974.

Katika fani ya uhandisi wa majengo alijiunga na chuo cha mnamo mwaka 1976 akaendelea tena katika Chuo Kikuu cha Ahmadu Bello, Zaria kuchukua shahada ya Uhandisi wa Majengo mnamo mwaka 1979. 

Mnamo mwaka 1981 alisalia chuoni hapo na kuchukua Shahada ya Uzamili. Shahda yake ya Uzamivu aliichukulia katika Chuo Kikuu cha Edinburgh huko Uskochi mnamo mwaka 1985. 
Baada ya kuchukua shahada hizo aliendelea kuchukua kozi nyingine za kijeshi ambapo mnamo mwaka 2003 alikwenda katika kozi ya kijeshi ya kimataifa nchini Uingereza Muungano wa Kimataifa. 

Wakati anafariki alikuwa na mke mmoja anayetambulika kwa jina la Fatima Wali-Abdurrahman ambaye walizaa naye watoto wanne Surajudeen, Abduljabbar, Abdulaziz na Abdulmalik. 
Alikuwa akipendelea zaidi kupiga picha , kusafiri na katika michezo alikuwa mpenzi wa gofu na mpira wa kikapu.

Alizaliwa Septemba 9, 1954.

Read More

Kitambi Noma yatoa dozi yaizabua Moshi Veterans Club 3-2

Moshi Veterans Club wakiwa katika dimba la Ilboru Secondary School jijini Arusha kwenye warm up muda mchache kabla ya kuivaa Kitambi Noma katika mchezo wa kirafiki Januari 26, 2020. (Picha na Johnson Jabir)

 Moshi Veterans Club imeshindwa kutamba katika mchezo wake wa kirafiki dhidi ya Kitambi Noma baada ya kuambulia kichapo cha mabao 3-2 kwenye mchezo uliochezwa katika dimba la Sekondari ya Ilboru jijini Arusha. 

Salehe Salum 'Macheda' alikuwa wa kwanza kuliona lango la Kitambi Noma katika dakika ya 10 baada ya kazi nzuri ya Madesho. 

Abdul Madesho ndiye aliyeisawazishia Moshi Veterans Club katika dakika ya 56 ya baada ya kufumua mkwaju uliokufa mita 27 kutoka katika lango la Kitambi Noma na kufanya ubao kusomeka 2-2.

Hata hivyo dakika ya 73 ya mchezo huo uliokuwa wa kuvutia kutoka na ushindani mkali wa kila upande Sanga Ngomelo alipigilia msumari wa mwisho na kuifanya Kitambi Noma ing'are katika mchezo huo.

Awali Kitambi Nomailifumania nyavu kupitia kwa Muddy Mshana na Kevin Lema katika mchezo huo dhidi ya Moshi Veterans Club.

Mwenyekiti Tumaini Mungete wa MVC alikaririwa akisema, "Asiwepo wa kujitetea, siku zote huwa napenda kusema mchezo una matokeo matatu kushinda, sare na kufungwa, tumekubali wametufunga walikuwa bora kuliko sisi tunawakaribisha Moshi."


Kwa upande wake Msemaji wa Kitambi Noma Ali Msungi alisema mechi hiyo ya kirafiki ilikuwa nzuri na kwamba wameuanza mwaka vizuri hivyo wanaamini katika mechi zijazo licha ya upinzani kuwa mkali watakuwa na matokeo mazuri.

Kikosi cha Moshi Veterans Club mwaka 2020

Kikosi cha Kitambi Noma mwaka 2020

Kocha wa Kitambi Noma akizungumza na wachezaji wake baada ya kipindi cha kwanza kumalizika

Mlinzi wa pembeni kulia wa Moshi Veterans Club Hard Core akiondoa hatari langoni mwake dhidi mshambuliaji wa Kitambi Noma.

Winga wa Kitambi Noma akitafuta njia ya kupita.

Ilikuwa ni kazi kwelikweli baina ya Kitambi Noma na Moshi Veterans Club katika kufungua mwaka 2020

Read More

Kobe Bryant na bintiye wafariki dunia katika ajali ya Helkopta

Nyota wa mpira wa kikapu nchini Marekani, Kobe Bryant amefariki dunia kwa ajali ya Helicopter iliyotokea jijini California, nchini humo.

Bryant alikuwa akihudumu na Los Angeles Lakers inayoshiriki ligi kuu ya NBA nchini humo.

Amefariki akiwa na umri wa miaka 41 na walikuwa watu Tisa akiwemo mwanae Gianna kwenye Helicopter hiyo binafsi na taarifa za awali zinasema chombo hicho kilishika moto ikiwa angani na baadae kudondoka.

Mkongwe wa Kikapu Karim Abdul Jabbar ni miongoni mwa waliomlilia Kobe Bryant.

Read More

Kifo cha Suharto (1921-2008)

Januari 27, 2008 alifariki dunia mwanasiasa maarufu wa Indonesia ambaye aliwahi kushika wadhifa wa kuliongoza taifa hilo akiwa Rais wa pili. Huyu anafahamika kwa jina la Suharto. Alifariki dunia akiwa na umri wa miaka 86. 

Aliliongoza taifa hilo kutoka Machi 27, 1968 hadi alipojiuzulu Mei 21, 1998. Baada ya kujiuzulu nafasi ya kuliongoza taifa hilo Suharto alikuwa akilazwa mara kwa mara kutoka na kukabiliwa na stroke, maradhi ya moyo na matatizo ya utumbo. 

Hata wanasheria wake waliwahi kuwasilisha kwa Mwanasheria Mkuu kuwa hali yake sio nzuri kwa hiyo hatakuwa na uwezo wa kusimama kizimbani kujibu mashtaka yaliyokuwa yakimkabili. 

Mnamo mwaka 2006 mwanasheria mkuu Abdurrahman alituma timu ya madaktari 20 ili wafanya uchunguzi wa kina kuhusu afya ya Suharto. Daktari mmoja aliyefahamika kwa jina la Brigedia-Jenerali Marjo Subiandono alikaririwa akionyesha wasiwasi wake kwa kusema Suharto ana matatizo mawili katika ubongo wake. 

Hata hivyo Januari 4, 2008 Suharto alichukuliwa kwenda katika Hospitali ya Pertamina jijini Jakarta kutokana na hali yake ya afya kuwa dhaifu kwani alikuwa amevimba mikono, miguu na tumbo; pia inaelezwa Suharto alikuwa na matatizo japo sio kwa sana katika figo zake. 

Hali ilizidi kuwa dhaifu kwani majuma kadhaa baadaye kulijitokeza anaemia, shinikizo la damu la kushuka kutokana na maradhi ya moyo na figo pia kuvunja kwa damu kwa ndani, mapafu kujaa maji, damu katika haja kubwa na ndogo ambayo ilisababishwa na kushuka kwa kiwango cha haemoglobin. 

Januari 23, 2008 hali ya Suharto ilikuwa mbaya zaidi kwani ilijitokeza hali kwa kitaalamu hufahamika kama Sepsisi ambayo mwili huwa unaachia keemikali kwa wingi ili kupambana na maradhi hivyo kemikali hiyo ikisambaa mwili mzima huleta madhara makubwa kwani kila eneo litakuwa halijiwezi. 

Familia ya Suharto ilikubaliana na kuwataka madaktari kuondoa vifaa vya usaidizi alivyokuwa amewekewa na ilipofika Januari 27, 2008 saa 7:09 mchana Suharto alifariki dunia. 

Dakika chache baada ya taarifa za kifo chake Rais wa Indonesia wakati huo Susilo Bambang Yudhoyono aliita waandishi wa habari na kutangaza kifo hicho huku akimwelezea Suharto kuwa ni miongoni mwa watoto bora wa Indonesia na kuwataka raia wa taifa hilo kutoa heshima kwa rais huyo wa zamani bila kujali madhaifu yaliyojitokeza wakati wa utawala wake. 

Mwili wa Suharto ulichukuliwa kutoka Jakarta hadi Giri Bangun jijini Solo katika jiji la Central Java na kuzikwa huko. Suharto alizikwa pembezoni mwa kaburi la mkewe kwa heshima zote za kijeshi. 

Rais Yudhoyono na maofisa wa serikali walihudhuria mazishi hayo huku watu wa Indonesia wakisimama katika mitaa na barabarani kutoa heshima zao za mwisho kwa kiongozi huyo. Rais Yudhoyono alitangaza juma moja la maombolezo kutokana na kifo cha Suharto.

Alizaliwa Juni 8, 1921 katika kijiji cha Kemusuk kilichokuwa katika dola ya Yogyakarta. Suharto alizaliwa wakati wa utawala wa Wadachi katika Indonesia wakati huo ikiitwa Dutch East Indies. 

Alizaliwa katika familia maskini iliyokuwa ikiishi katika nyumba iliyojengwa kwa miti ya mianzi na kusilibwa na udongo katika ardhi ya Wajava. Kiongozi huyo wa kijeshi aliingia madarakani  baada ya kumtoa madarakani Sukarno ambaye alikuwa Rais wa kwanza wa taifa hilo. 

Alianza kushikilia hatamu tangu mwaka 1967 hadi alipojiuzulu mwaka 1998. Katika hotuba yake ya kujiuzulu aliowaomba radhi watu wa Indonesia kwa makosa ambayo aliyafanya wakati wa utawala wake.

Suharto alizaliwa katika kijiji kidogo cha Kemusuk karibu na jiji la Yogyakarta. Alikuwa katika hali ya unyenyekevu. Wazazi wake wa Kijava waliokuwa waumini wa dini ya Kiislamu walitalikiana na kusalia kama wadaawa muda mfupi baada ya Suharto kuzaliwa. 

Wakati wa utawala wa Wajapani katika Indonesia, Suharto alihudumu katika Jeshi la Ulinzi la Wajapan. Wakati wa harakati za kupata uhuru kwa taifa hilo alikuwamo katika Majeshi ya Indonesia. Suharto alifanikiwa kupanda cheo na kuwa Meja Jenerali baada ya Uhuru wa Indonesia. Alifanya jaribio la kupindua utawala wa Sukarno (mwasisi wa taifa hilo) na kufanikiwa Septemba 30, 1965 akiungwa mkono na Chama cha Kikomunisti cha Indonesia. 

Aliteuliwa kushika nafasi ya urais baada ya jaribio hilo mwaka 1967 na mwaka 1968 alichaguliwa kuwa Rais wa taifa hilo. 

Aliposhika madaraka hiyo alianza kuongoza taifa hilo kwa kuweka sheria ambazo zilikuwa zikimpa kuitambulika na raia wa taifa hilo. 

Suharto alikuwa imara miaka ile ya 1970 hadi 1980. Mwanzoni mwa miaka ya 1990  hali ilikuwa mbaya katika taifa hilo, ambalo inaelezwa udikteta ulitawala  na vitendo vya rushwa. Hali hiyo ilimlazimisha kujiuzulu May 1998. 

Wakati wa kujiuzulu kwake aliomba msamaha kwa Waindonesia wote kwa yaliyotokea kwani yalisababisha uchumi wa taifa hilo kubaki nyuma. 

Read More

Malameni Rock: Mwamba uliomaliza watoto wa Kipare

Malameni Rock at Mbaga, Same.

Utamaduni ni jumla ya mambo yote yaliyobuniwa na jamii ili kukidhi utashi na maendeleo yake.

Kwa maneno mengine utamaduni ni mwenendo wa maisha ya jamii, mtazamo wao wa mambo na taratibu zao za kuendesha maisha zinazowatofautisha wao na jamii nyingine. 

Utamaduni ndicho kitambulisho kikuu cha taifa na ni ikielelezo cha utashi na uhai wa watu wake. Nguzo za Utamaduni ni pamoja na mila na desturi, lugha, michezo na historia.

Kwa mfano katika baadhi ya mila na desturi za makabila mtoto akizaliwa hakuna mtu anayeruhusiwa kumwona mtoto huyo. 

Kwa kawaida, mtoto huwekwa ndani ya nyumba nao watu wasio washiriki wa familia hawaruhusiwi kumwona mpaka baada ya sherehe ya kumpa jina.

WILAYA YA SAME, KILIMANJARO

WILAYA ya Same ipo Mkoa wa Kilimanjaro umbali wa kilometa 105 kutoka Moshi yalipo Makao Makuu ya Mkoa.

Ni kati ya Wilaya 6 za Mkoa wa Kilimanjaro. Wilaya ya Same ilianzishwa mwaka 1962.

Kwa mujibu wa makadirio ya mwaka 2017; Wilaya ya Same inakadiriwa kuwa na Wakazi wapatao 296,287 na idadi ya kaya zipatazo 65,842

Wilaya ya Same ipo katikati ya Latitudo 040 04’006 Kaskazini hadi 040 04’456 Kusini na Longitudo 370 04’87 Mashariki hadi 380 04’897 Magharibi.

Hali ya hewa ya wilaya ina kiwango kati ya nyuzi joto 15 hadi 30 na kiwango cha mvua cha wastani wa kati ya lita za ujazo 500 hadi 2,000 kwa mwaka.

Kiikolojia Wilaya imegawanyika katika kanda tatu nazo ni; ukanda wa juu ambao ni milimani.

Eneo linalofaa kwa kilimo cha tangawizi, kahawa, ndizi, maharage, miwa, miti (kwa ajili ya mbao/ boriti/kuni) matunda mbalimbali kama mapapai, na maparachichi.

Ukanda wa kati  na ukanda wa chini ambao ni tambarare. Ukanda wa tambarare katika wilaya ya Same una hali ya kijangwa na makazi mtawanyiko kwa wakazi wanaojishughulisha na ufugaji.

Hifadhi ya Mkomazi Hifadhi ya Mkomazi ilianzishwa mwaka 1951 kama Pori la Akiba la Mkomazi –umba, kutoka katika Pori Tengefu la Ruvu na lina ukubwa wa kilometa za mraba, 3600, Pori hilo la Akiba lilipandishwa hadhi na kuwa hifadhi ya Taifa (National Park).

Hifadhi iko ndani ya mikoa ya Kilimanjaro katika Wilaya ya Same kwa asilimia 61 na Wilaya ya Lushoto mkoani Tanga kwa asilimia 39 na ukubwa wa hifadhi nzima ni kilometa za mraba 3245.

HISTORIA YA KABILA LA WAPARE

Wapare ni kabila kutoka milima ya Pare, Mkoa wa Kilimanjaro, kaskazini mwa nchi ya Tanzania. Kabla ya kuingia huko, inasemekana walikuwa Taveta, Kenya, kwa zaidi ya karne moja iliyopita na wakati huo walikuwa wakijulikana kwa jina la Waasu.

Masimulizi yanasema walipoingia Tanganyika, walitamani kufanya makao yao kwenye miteremko ya Mlima Kilimanjaro, lakini wakavurumishwa na wenzao waliokuwepo kabla yao, yaani Wachagga.

Wachagga hao hawakuwa radhi kuwaruhusu Wapare kuwa na makazi eneo hili, hivyo waliwafukuza kwa kupigana kama ilivyokuwa tabia ya makabila mengi hapo zamani.

Wakati wa kupambana walikuwa wakiambiana, “Mpare… Mpare” wakimaanisha ‘Mpige…Mpige!’ Waasu hawa wakatimka mbio na kuparamia milima ambayo sasa inaitwa milima ya Upare. Waasu wakaanza kuitwa Wapare kwa maana ya "Wapige".

Hizi ni hadithi zinazosimuliwa na baadhi ya Wachagga ambao ndio watani pekee wa Wapare, utani uliozaliwa baada ya purukushani hizo za kuingia Tanganyika. 

Hata hivyo, hakuna hata Mpare mmoja anayeafiki maelezo hayo, isipokuwa wanakiri kuwa walitokea Taveta: ndiyo maana hata baadhi ya maneno na lafudhi yao haiko mbali sana na watu wa Taveta.

Zamani Wapare walikuwa na sala tofauti kwa kila ukoo na eneo lao la tambiko.

Katika karne ya 19 hadi 20 wamisionari wa Ukristo waliingia maeneo mengi ya Upare.

Imani za Wapare kwa sasa zinatofautiana kutokana na maeneo: walio kusini mwa wilaya ya Same katika maeneo ya Ndungu, Kihurio, Bendera, Hedaru, Makanya, Suji, Chome, Tae, Gonja, Mamba hadi Vunta kuna waumini wa kanisa la Sabato wengi sana.

Maeneo kama Chome, Mbaga, Gonja, Vudee yana waumini wengi wa Kanisa la Kilutheri.  

Katika Wilaya ya Mwanga kuna idadi kubwa ya Walutheri na Waislamu.

Wakatoliki, japo ni wachache, wanapatikana zaidi katika maeneo ya Kisangara Juu, Vumari na Mbaga.

MWAMBA WA MALAMENI  ULIVYO

Kimbwereza akitoa maelezo kuhusu Malameni Rock.

Petrolojia ni tawi la jiolojia ambalo linasoma miamba na masharti ambayo huyaunda. Petrolojia ina sehemu ndogo tatu: igneous, metamorphic, na petrology sedimentary.

Hivyo basi muundo wa Malameni Rock, ni mwamba mgando au mgumu au moto (igneous). Sifa za miamba hii ambayo kipetrolojia ilitokana na kupoa na kuganda kwa magma.

Hadi mwaka 1930 mila na desturi za Wapare katika kuwatoa watoto wenye ulemavu wakidai kuwa ni kuondoa mapepo ambayo yangeweza kuwasababishia laana na mikosi katika familia hizo zilikuwa zikiendelea kufanya. Hii ikiwa ni kabla ya Wamishionari wa Kikristo kuanza kueneza neno la Mungu katika milima hiyo ya Upareni.

Miaka ya mwishoni mwa 1800 ukristo ulianza kupenya katika milima hiyo. Mchungaji mmoja kutoka Leipzig aliyefahamika kwa jina Jacob Jenson Dannholz alijenga kanisa katika kijiji cha Mbaga ambako Malameni Rock inapatikana kati ya mwaka 1908 hadi 1917.

Hadi sasa unapofika katika Vilima vya Mbaga ili uweze kwenda kujionea namna mwamba huo ulivyo, ni sharti upewe maelekezo na historia kuhusu Malameni Rock.

Kwa kifupi ni kwamba Malameni Rock haipo mbali na Mapango ya Mghimbi ambayo nayo ya historia yake.

USHUHUDA WA MCHUNGAJI MARTIN KOSMALLA

Ushuhuda huu ni wa Kanisa la Kiinjili la Kilutheri Mchungaji Martin Kosmalla ambao aliuhifadhi kwa njia ya maandishi  mnamo mwaka 1932.

"Jana nilikuwa nikiitwa na mwanamke mara mbilimbili. Niliambiwa kuwa mwanamke huyo alikuwa na maumivu makali na kwamba asingeweza kuzaa mtoto," anaanza Mchungaji Kosmalla katika ushuhuda wake.

"Nilikwenda katika nyumba yake kumwona na kwamba kama naweza kumsaidia. Nilipofika nilimkuta na kumchunguza mtoto aliye tumboni ambaye mapigo ya moyo yalikuwa yakidunda vizuri na kwamba nilikuwa na matumaini ya kumwambia mwanamke yule habari njema"

"Mtoto wako ni mzima, anaishi, yu hai hajafa. Ndipo nilipoliona tabasamu nilikionekana kwa mwanamke yule aliyejawa na huzuni na maumivu makali na alikubaliana na maneno yangu."

Mchungaji Kosmalla anasema baada ya tukio lile kupita siku ile, usiku wake akiwa nyumbani kwake aligongewa na alipotoka nje alikutana na baba wa familia ya yule mwanamke aliambiwa kwamba mkewe amejifungua mtoto wa kiume na kinachovutia zaidi hali yake ya afya ilikuwa nzuri na mkewe anaendelea vizuri.

Mwanaume wa kabila la Wapare anaweza akawa tajiri wa mifugo na mali nyingi lakini pasipokuwa na watoto  basi huonekana kama mtu maskini.

Hali hiyo huwekwa msisitizo na methali mbalimbali, kwamba mwanaume tajiri  bila watoto sifa zake ni bure na utajiri wake ni nani atakayeulinda.

Mchungaji Kosmalla anasema licha ya kuzaliwa kwa watoto lakini kwa kabila la Wapare kitu kingine cha ziada huangaliwa ambacho ni afya ya mtoto huyo.

"Endapo kutakuwa na hitilafu katika mwili wa mtoto, hofu huikumba familia yote na kifo itakuwa ndio zawadi pekee mtoto huyo itamfaa," anasema Mchungaji Kosmalla.

Malameni Rock au Mwamba wa Malameni uliopo katika kijiji cha Mbaga-Manka ndio mahali ambapo watoto wasio na hatia walikuwa wakiuliwa kwa kuweka juu nyakati za usiku na mama zao ambao huwanyonyesha na kuwabembeleza hadi usingizi utakapowashika kisha kuwalaza hapo ili watakapozinduka wataviringika kutoka juu hadi chini na ndio hadithi yao huishi palepale.

Mama zao baada ya kuwabembeleza kuondoka hapo kwa machozi makubwa kwani hawatakuja kuwaona tena, lakini yote hayo ni kwasababu ya ulemavu waliozaliwa nao.

Mchungaji huyo anasimulia siku moja wakati akiendelea na huduma yake katika milima ya Pare aliamua kuondoka na waamini wake kwenda katika mwamba ambao ulikuwa ukiangamiza watoto wengi waliozaliwa wakiwa na ulemavu.

Mchungaji Kosmalla anasema wakati wa kupanda kwenda katika mwamba huo walikuwa wakipanda taratibu na kwa uangalifu mkubwa kutokana na mwinuko wake kuwa mkali ili waweze kufika katika kilele cha mwamba huo na alisimama huko na kuwaambiwa waumini wake.

"Hapa ndio mahali ambapo watoto wenye ulemavu, wasio na hatia walihukumiwa na mama mwenye mtoto alikuwa akimbusu mtoto wake kwa mara mwisho na kumwacha hapa asimwone tena kwani atakapozinduka katika usingizi ataviringika kutoka juu hadi chini na kupoteza maisha."

DHANA YA ULEMAVU KWA WATOTO ILIVYOJENGEKA

Muongozaji wa watalii kujionea vivutio Eliakunda akizungumza kuhusu Malameni Rock.

Kwa mujibu wa kamusi ya mtandaoni Wikipedia; Ulemavu ni hali ya kuwa na hitilafu ya kudumu mwilini au akilini inayomzuia mtu kutekeleza shughuli zilizo kawaida katika maisha ya jamii.

Unamwekea mtu mipaka asiweze kutekeleza shughuli fulani katika maisha yake, tofauti na watu wengine.

Kuna nchi nyingi walemavu wana klabu za michezo au kuendesha michezo katika vitengo vya pekee vya klabu za kawaida.

Kwa kawaida wanatekeleza michezo ya kawaida lakini kufuatana na kanuni zinazolingana na hitilafu zao.

Je, Malameni Rock iliwahi kufikiria kuwa kuna siku nchi mbalimbali zitakuja kuwa na maendeleo ya juu ambayo yangemthamini mtoto mwenye ulemavu badala ya kuwaza kuwa anailetea jamii husika laana na mikosi?

Hivyo basi Malameni Rock inasalia kuwa ni mwamba wa kihistoria ambao unafaa kuenziwa ili kuendelea kutoa msisitizo kwa jamii mbalimbali Tanzania na ulimwenguni kote umuhimu wa kutowatenga watoto wenye ulemavu na wakati mwingine kuwaua kwa kudhani ni mikosi na laana.

STORY & PHOTO BY: Kija
EDITED BY: Jabir Johnson

Read More

MAKTABA YA JAIZMELA: Mamadou Dia ni nani?

Januari 25, 2009 alifariki dunia Waziri Mkuu wa kwanza wa taifa la Senegal aliyefahamika kwa jina la Mamadou Dia. 

Mwanasiasa huyo wa Senegal alihudumu katika nafasi hiyo kutoka mwaka 1957 hadi mwaka 1962. Alishika wadhifa huo hadi alipolazimishwa kujiuzulu na pia mashtaka yake ya kutaka kuipindua serikali ya Rais wa wakati huo Leopold Sedar Senghor. Dia alianza harakati zake za kisiasa mnamo mwaka 1949 kama kiongozi wa baraza kuu wa AOF na katibu mkuu wa chama cha Senegalese Democratic Bloc (BDS) mnamo mwaka 1950. Alihudumu katika bunge la seneti la Ufaransa kutoka mwaka 1948 hadi mwaka 1956 na pia kama naibu spika wa bunge la Ufaransa kutoka mwaka 1956 hadi mwaka 1958. Akiwa na Senghor, walifanikiwa kuanzisha chama cha African Convention (PCA) Januari mwaka 1957 kutoka BDS. Baada ya rais wa zamani wa Ufaransa Charles de Gaulle kuanzisha utaratibu mwingine wa kisiasa katika jamii nzima ya Ufaransa na makoloni yake mnamo mwaka 1958 wawili hayo yaani Senghor na Dia walikuwa wapinzani katika sera zao. Dia alikuwa akipendelea kujiondoa katika muungano na Ufaransa wakati Senghor alipendelea kusalia mikononi mwa wakoloni hao. Dia alifanya kazi ya ziada katika mikataba mbalimbali kwenye taifa hilo dhidi ya wakoloni kutoka barani Ulaya, ambao walikuwa na nia ya kuinyonya zaidi Senegal. Baada ya miaka miwili ya kuwamo katika bunge, Mamadou Dia alikuwa mhimili mkuu wa ukosefu wa utulivu baada ya uhuru wa mwaka 1962 pale ambapo alishindwa kutekeleza jaribio lake la kuipindua katibu ili amzidi kete mtu wake wa karibu Senghor hapo ndipo maisha yake ya kisiasa yalipoingia doa na kujikuta akizuiliwa katika jela kwa kitendo hicho. Licha ya maisha yake ya kisiasa kwa maana ya nguvu kuporwa lakini maisha yake ya ndani hayakuharibika kwani mnamo miaka ya 1980 alitaka kurudi tena katika ulingo wa kisiasa baada ya mfumo wa vyama vingi ulipoanzishwa na Abdou Diouf. Hata hivyo chama kidogo cha The People Democratic Movement hakikupata uungwaji mkono wa kutosha. Baada ya hapo hakurudi tena katika medani ya siasa ya taifa hilo na alisalia kuwa nembo ya siasa za Senegal. Hadi leo Mamadou Dia anakumbukwa kwa mchango wake wa kuitengeneza Senegal ya sasa. Pia anakumbukwa kwa kuwa mpinzani wa Rais wa sasa wa Senegal Abdoulaye Wade ambaye aliwahi kuwa wakili wake miaka ile ya 1963.

Mamadou alizaliwa Julai 18, 1910  katika mji wa Khombole, mkoani Thies  na kufariki dunia akiwa na umri wa miaka 98 jijini Dakar. Siku aliyofariki magazeti yaliandika mengi ya kumsifia kiongozi huyo kwamba alikuwa mtu aliyefuata kanuni na utaratibu ili kuijenga Senegal.

Read More

UN yataka usaidizi kukabiliana na nzige Afrika Mashariki

Umoja wa Mataifa umetoa wito wa usaidizi wa kimataifa kukabiliana na nzige wengi waliovamia maeneo ya Afrika mashariki.

Msemaji wa Shirika la Chakula na Kilimo la Umoja wa mataifa (FAO), ametoa wito wa kutolewa kwa msaada ili kukabiliana na athari za nzige kama vile ukosefu wa chakula, utapiamlo na kuathirika kwa mfumo wa maisha ya kila siku.

Ethiopia, Kenya na Somalia zinapitia wakati mumu kukabiliana na na makundi ya nzige ambako hakujawahi kutokea hapo kabla kunakoathiri mazao ya kilimo, limesema shirika la FAO.

Shirika hilo linahofia kwamba idadi ya nzige hao huenda ikaongezeka mara 500 zaidi ifikapo Juni mwaka huu.

Kwa siku moja tu, kundi la nzige Paris huenda likala kiwango cha chakula kinachoweza kuliwa na nusu idadi ya watu wote Ufaransa.

Nzige wanaweza kusafiri umbali wa kilomita 150 (maili 93) kwa siku na kila nzige mkubwa anaweza kula chakula kiasi kikubwa tu cha chakula kwa siku.

Tatizo hilo linaendelea kuwa kubwa zaidi kadiri siku zinavyoendelea. Mbali na nzige hao kuongezeka maeneo ya Afrika Mashariki, pia wamejitokza katika nchi za India, Iran na Pakistan, ambao huenda wakabadilika na kuanza kusambaa kwa makundi ifikapo msimu wa chipukizi

CHANZO: BBC Swahili

Read More

Dkt. Mwakyembe: Serikali haitarudi nyuma wanahabari kuwa na Diploma

Dkt. Harrison Mwakyembe akizungumza na wadau wa habari mkoani Kilimanjaro Januari 24, 2020 katika ukumbi wa mikutano wa Mkuu wa Mkoa.

Read More

Gazeti la Tanzania Daima Januari 24, 2020: Kangi Lugola

Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania John Magufuli amemfuta kazi Waziri wa Mambo ya Ndani wa nchi hiyo Kangi Lugola, akisema wizara hiyo inaongoza katika kuchukua miradi ya ovyo.

Rais Magufuli pia amemfuta kazi Kamishna wa Jeshi la Zimamoto na Uokoaji nchini humo, Thobias Andengenye kwa kusimamia mradi usieleweke wenye thamani ya dola za kimarekani milioni 452.

Rais Magufuli alitangaza kuwafuta kazi viongozi hao wawili muda mfupi baada ya kuzindua mradi wa nyumba za maofisa magereza katika mji wa kibiashara wa Dar es Salaam.

Amesema naibu waziri wa Mambo ya Ndani Hamad Masauni na katibu mkuu wa wizara hiyo Jacob Kingu wamemwandikia barua ya kujiuzulu nyadhifa zao na amezipokea.

George Simbachawene aliyekuwa Ofisi ya Makamu wa Rais Mazingira amechukua nafasi ya Kangi Lugola. Simbachawene anakuwa waziri wa 26 kuchukua nafasi hiyo tangu mwaka 1961. Pia wizara ya Mambo ya ndani ndiyo wizara ngumu nchini.

Read More

Wanafunzi 24 waliotekwa Cameroon waokolewa

Jeshi la Cameroon limewaokoa wanafunzi 24 waliokuwa wakishikiliwa na waasi wenye silaha katika eneo linalozungumza Kiingereza la Meme nchini humo.

Ofisa mwandamizi wa eneo hilo Ntou Ndong Chamberlain amesema, watoto hao walitekwa nyara mapema Jumanne kwenye shule yao iliyopo kusini magharibi mwa mji wa Kumba na kupelekwa katika msitu ambako kuna kambi ya waasi. Waasi wawili waliuawa kwa risasi katika operesheni ya uokoaji, na silaha na risasi zimekamatwa.

Watoto hao wenye umri wa miaka mitano hadi 10 wamerudishwa kwenye familia zao.

CHANZO: CRI Swahili

Read More