Watetezi wa Mazingira wana hoja kuhusu Covid-19

Dunia bado ipo katika kitendawili cha kutafuta chanjo ya maradhi ya Covid-19. Walimwengu bado wana hofu kuhusu hali ya mambo kila mmoja kwa taifa lake. Wengine wanahofia nafasi zao katika siasa, uchumi na afya zao. Kwa kifupi kila mmoja yupo chini akitafakari hatma ya ugonjwa huu wa corona kwa sasa.

Hata hivyo kuna kundi ambalo halizungumzwi sana katika mapambano haya licha ya umuhimu wao. Kwani kwa kipindi kirefu wamekuwa wakijitahidi kusisitiza ulazima wa kutunza mazingira kwa afya ya mwanadamu lakini wengine wameuawa kutokana na juhudi zao. Kundi hilo ni Watetezi wa Mazingira.

Mauaji yanaendelea kwa watetezi hawa wa mazingira utakumbuka huko Latin Amerika mwaka huu wameuawa watetezi wa mazingira Isaac Hererra, Adan Vez Lira na Zezico Rodrigues kutokana na harakati zao za kutetea mazingira. Kinachoonekana ni maslahi binafsi ya baadhi ya watu kuhusu malighafi zinazopatikana katika mazingira.

Wanasayansi wamethibitisha kuwa magonjwa na maambukizi mbalimbali yanayotokea katika maisha ya binadamu yanatokana na uharibifu wa mazingira.

Kuna upande mwingine ambao unasema mlipuko wa magonjwa mbalimbali yanatokana na mwanadamu huyu kumkosea Muumba wake hao siwapingi wana hoja zao kwa upande mmoja.

Tujikite katika utetezi wa mazingira. Wasomi na wataalamu mbalimbali wanasema magonjwa mengi yanayomkumba binadamu yametoka kwa viumbe vidogo na vikubwa, kwa hivyo, mabadiliko katika makazi ya watu hawa yanaweza kuathiri mtindo wa maisha na tabia zao.

Kuongezeka kwa uharibifu unaoendelea wa mazingira ndiko ongezeko la uwezekano wa magonjwa yanayosababishwa na viumbe hivi.

Wote tunajua kuwa majanga yaliyoikumba dunia miaka ya nyuma kutokana na kubadilika kwa hali ya joto, mvua na unyevunyevu kulisababisha uwepo wa maradhi ya kuambukiza.

Kwa mfano mwaka 1878 kusini mwa Marekani kuliibuka maradhi ya homa ya manjano yaliyokuwa yakisambaa kupitia mbu aina ya Aedes aegypti.

Watu zaidi ya 100,000 walipatwa na maradhi hayo huku 20,000 wakipoteza maisha yao. Pia uchumi wa taifa hilo ulishuka kutokana na hali ya dharura ya kuokoa uhai wa watu hao. Miji iliyokuwepo katika Bonde la Mto Mississippi katika karne ya 18 na 19 ilipatwa na athari hizo.

Mabadiliko ya hali ya hewa kati ya mwaka 1793 na 1905 yalisababisha kuibuka mara tisa maradhi hayo yakifuatiwa na mvua kali za El Niño zilizoikumba Marekani mara saba katika kipindi hicho.

Taasisi ya Utafiti ya nchini Marekani katika gazeti lake Bulletin of the American Meteorological Society mnamo mwaka 1999 ilichapisha kuwa mbu aina ya Aedes aegypti ndiye msambazaji mkuu wa maradhi ya homa ya manjano.

Watalaamu wanasema mabadiliko ya hali hewa ikiwamo mvua na joto yamekuwa yakiathiri chakula ambacho wanyama kama Popo, Nyani, Pangolin na kulungu huishi kwa hicho hivyo mabadiliko hayo yamekuwa yakisababisha kubadilika kwa maumbo yao na idadi yao kuwa kubwa hali ambayo imekuwa ikifanya ukaribu wao kwa binadamu kuongezeka na vijidudu hao kuingia katika mfumo wa binadamu.

Mwishoni mwa mwaka 1999 na mwanzoni mwaka 2000 wanasayansi wa Los Santos huko Panama walitambua kwa mara ya kwanza katika Amerika ya Kati dalili za maradhi ya HPS (Hantavirus pulmonary syndrome) ambayo hushambulia mfumo wa kupumua.

Watalaamu hao walikuta virusi vikiwa kwenye mate, mkojo na vinyesi vya panya. Lakini mvua zilizoikumba Los Santos mwezi Septemba na Oktoba 1999 ziliwafanya panya wale wahame kutoka makazi yao na kutafuta makazi mengine hivyo wanadamu waliathiriwa na ujio wa panya hao.

Mvua zinapokuwa kubwa zisizomithirika husababisha ukuaji mkubwa wa virusi ambao huathiri mamilioni ya watu kutokana na kwamba binadamu anaweza kuvisafirisha virusi (enterovirus) hao kupitia mfumo wake wa chakula.

Pia uchunguzi umefanyika kuwa ongezeko la watu na uhamaji wa makazi hayo kwa wanyama na binadamu katika karne hii umeongoza kwa kiasi kikubwa kusambaa kwa virusi wanaoshambulia mfumo wa upumuaji.

Hivyo udhibiti wa mazingira unaweza kuokoa hatari ya virusi hao kusambaa kutoka wanyama kwenda kwa binadamu.

Uchafuzi wa hali ya hewa unaotokana na viwanda umekuwa chanzo cha mabadiliko ya hali ya hewa hali inayoongeza kusambaa kwa virusi  hao kutoka kwa wanyama kwenda kwa binadamu kutokana na mabadiliko tabianchi.

Kazi nyingine za binadamu kama ufugaji wa makundi makubwa ya wanyama umekuwa chanzo cha kuharibu mazingira hali ambayo imekuwa ikisababisha ukame au mvua zisizotarajiwa.

Mamlaka za hali ya hewa zimekuwa zikijitahidi kutoa taarifa kuhusu mabadiliko hayo hali ambayo ukichunguza kwa makini utagundua kuwa imesababishwa kwa asilimia kubwa na kazi za binadamu mwenyewe.

Watetezi wa Mazingira ni walezi wazuri kuliko serikali peke yake, jeshi au polisi kwani wanakuwa na muda mzuri wa kuielemisha jamii faida za utunzaji wa mazingira.

Hata hili la Covid-19 ni mwendelezo wa muundo wa maisha ya binadamu mwenyewe unaofanya wanyama kama popo kuhamia karibu na mazingira ambayo binadamu anaishi.

China na Marekani ni miongoni mwa mataifa ambayo yameendelea kiviwanda hivyo hata uharibifu wa mazingira umekuwa mkubwa huku watetezi wa mazingira wakipewa nafasi ndogo ya kuelimisha umma.

Aidha utumiaji wa kemikali za kupulizia kuua virusi hivyo bado tena ni janga kwani kemikali hizo zitahamia kwenye udongo, maji na mfumo mzima wa maisha wanyama na binadamu utaathiriwa. Utunzaji wa mazingira ndiyo utaiponya dunia dhidi ya maradhi ya mlipuko.