Sunday, May 17, 2020

MAKTABA YA JAIZMELA: Jose Santos Zelaya ni nani?

Mei 17, 1919 alifariki dunia mwanasiasa na Rais wa 25 wa Nicaragua Jose Santos Zelaya. Alifariki dunia jijini New York nchini Marekani akiwa na umri wa miaka 65. 

Zelaya anakumbukwa kutokana na kuikalia nchi hiyo kimabavu wakati wa utawala wake kupitia mapinduzi mwaka 1893. 

Alipinduliwa mwaka 1910 na Dkt. Adolf Diaz aliyehitimisha utawala wa miaka 13 ya Zelaya. 

Kisiasa, akiwa madarakani Zelaya alikifanya chama chake cha Liberal kuwa cha kipekee katika historia ya Nicaragua hadi 1930 na kuwasili kwa utawala wa kidikteta wa Somoza ambao ulikalia taifa hilo kwa miaka 43 kutoka mwaka 1936 hadi 1979. 

Utawala wake ulififisha na kufadhili jamii ya Wanicaragua kwa wakati mmoja. Kiuchumi, Zelaya aliongoza upanuzi wa kibiashara ambao ulikuwa na athari kubwa kwa raia wa Nicaragua. 

Ulimwenguni, utawala wake uliambatana na kipindi cha ushawishi mkubwa wa Nicaragua kwa majirani zake wa Amerika ya Kati. 

Katiba ya mwaka 1893 iliimarisha serikali za manispaa, ikatenganisha kanisa na serikali, ilizuia marufuku na nyumba za watawa, ilitoa kipaumbele cha elimu bora, ilianzisha bunge lisilo la kisheria, na kukomesha hukumu ya kifo. 

Kama viongozi wengine wa Amerika ya Kusini, Zelaya alijitolea kuleta maendeleo ya kiuchumi katika nchi yake, hata kwa njia za kimabavu. 

Alichukua hatua za kukuza kilimo cha kuuza nje (kilimo biashara) na kukafikiwa makubaliano kwa madhumuni ya kutumia rasilimali asili. Ujenzi wa reli na matumizi ya meli za mvuke kwenye maziwa ya Managua na Nicaragua yalipewa kipaumbele katika utawala wake. 

Mnamo mwaka wa 1907, wakati ugomvi kati ya Nicaragua na Guatemala ulipoenea Honduras na El Salvador, na kutishia utulivu katika Amerika ya Kati, Washington ilianza kumwona Zelaya kama tishio la amani na utulivu katika eneo hilo. 

Tukio la mwaka 1909 lililohusisha kuuawa kwa mamluki wawili wa Marekani lilisababisha uamuzi wa Washington kuunga mkono uasi dhidi ya Zelaya. Dikteta huyo alijiuzulu na kwenda uhamishoni mnamo Desemba 1909.

0 Comments:

Post a Comment