UWT yatoa misaada ya kibinadamu waliokumbwa na mafuriko Moshi

Umoja wa Wanawake Tanzania , Jumuiya ya Chama Cha Mapinduzi (UWT) wa Manispaa ya Moshi wametoa misaada mbalimbali ya kibinadamu ikiwemo vyakula na sabuni kwa waathirika wa mafuriko katika kata ya Mji Mpya iliyopo  Manispaa hiyo.

Akizungumza wakati wa kukabidhi misaada hiyo kwa kaya 323 zilioathirika na mafuriko katika kata hiyo, Katibu wa UWT Manispaa ya Moshi, Bi. Shakila Bakari Singano alifafanua kuwa, UWT imejitolea kutoa misaada hiyo ya kibinaamu kwa kutambua adha wanazokumbanazo waathirika hao, hasa akinamama, wazee na watoto.

“Katika mafuriko hayo walioathirika zaidi ni akinamama, wazee na watoto, hivyo basi  wenzetu walipotueleza kuhusiana na janga hili kamati ya utekelezaji ya UWT Manispaa ya Moshi mjini, tukaona ni muhimu kuwajali wenzetu waliopatwa na mafuriko kwa kuwapatia misaada mbalimbali ya kibinadamu ikiwemo chakula na sabuni za kufulia,” alifafanua Singano.

Kwa upande wake Kaimu Mwenyekiti ya UWT Moshi Manispaa Witines Mziray, aliitaja baadhi ya misaada waliyoitoa kwa kata ya Mji Mpya, kuwa ni pamoja na magunia 15 ya mahindi, maharagwe kilo 150, na sabuni katoni 9, vyote vikiwa na thamani ya shilingi milioni 1.8/-.

Aliendela kufafanua kuwa, mitaa mitatu ya kata hiyo ndiyo iliyoathiriwa zaidi na mafuriko hayo ambapo kila mtaa umepata gunia tano za mahindi na maharagwe kilo 50 na katoni tatu za sabuni.

“UWT imeguswa na kuona ni vyema kuwakimbilia katika kipindi hiki cha matatizo ya mafuriko,” alifafanua Mziray.

Akizungumza kwa niaba ya Mkurugenzi wa Manispaa ya Moshi, Michael Mwandezi, Mchumi wa Manispaa hiyo, Monica Sana alitoa shukrani za dhati kwa UWT kwa moyo wa huruma waliouonyesha kwa kuwajali wananchi wa kata ya Mji Mpya kwa tatizo la mafuriko lililowakumba hivi karibuni.

“Kwa niaba ya serikali Manispaa ya Moshi tunatoa shukrani kwa UWT kwa kutuunga mkono kuwasaidia wahanga wa mafuriko, napenda kusema kwamba chakula hiki pamoja na sabuni vitagawanywa kwa utaratibu mzuri na kwa walengwa,” alifafanua Mama Sana.

Aliongeza kuwa, misaada hiyo itafika mahali husika na kumtaka Afisa Mtendaji (WEO) kata hiyo Kago Nyanda, kutoa taarifa ya mgawanyo wa misada hiyo ya kibinadamu kwa kata yake pamoja na kutoa nakala kwa  mwenyekiti wa UWT Moshi Maniapaa.

Kwa upande wake Afisa Mtendaji wa kata hiyo, Kago Nyanda aliwashukuru UWT kwa msaada huo wa kibinadamu na kufafanua kuwa utafika kwa walengwa kama ilivyokusudiwa.

Aliendelea kufafanua kuwa, jumla ya kaya 323 zimeathirika sana na mafuriko hayo yaliyotokea Aprili 21 mwaka huu ambapo nyumba 18 zilibomoka kabisa, huku athari nyingine kubwa zilizojitokeza katika mafuriko hayo ni baadhi ya wananchi kukosa makazi huku wengine wakikosa chakula kutokana na chakula walichokuwa nacho kusombwa na mafuriko hayo.

 

Read More

MAKTABA YA JAIZMELA: Voltaire ni nani?

Francois-Marie Arouet (Voltaire)

Mei 30, 1778 alifariki dunia mwandishi wa kipindi cha mwangaza nchini Ufaransa, mwanahistoria na mwanafalsafa Francois-Marie Arouet maarufu kwa jina la Voltaire.

Alifariki dunia akiwa na umri wa miaka 84. Anakumbukwa kutokana na ukosoaji wake katika dini ya Ukristo hususani kanisa la Roman Catholic. 

Pia anakumbukwa kutokana na umahiri wake wa kuzungumza na kuandika mambo kwa akili na yenye kuchekesha. Uwezo huo ulimfanya Voltaire awe mtu muhimu sana katika kipindi cha mwangaza barani Ulaya hususani nchini Ufaransa katika karne ya 17 hadi 19. 

Voltaire alipigania uhuru wa kuzungumza, uhuru wa kuabudu pia alitoa ushauri kuwepo na utengano baina ya kanisa na serikali (nchi). Voltaire alikuwa mwandishi ambaye alikuwa na uwezo wa kubadilika kulingana na mazingira (versatile). Alifanikiwa kuandika insha, mashairi, riwaya na tamthilia. Aliandika zaidi ya barua 20,000; vitabu na vitini zaidi ya 2,000. 

Ukosoaji wake haukuweza kuvumilika mbele ya watawala wa wakati huo na wenye kushikilia mafundisho ya dini. Katika maisha yake, Voltaire aliwahi kuwekwa mahabusu mara mbili na kubadilishwa kwa muda wa miaka mitatu nchini Uingereza. Kitendo hicho kilimkasirisha sana Voltaire na kuwa dhidi ya utawala wa Ufaransa. Mnamo Februari 1778 Voltaire alirudi kwa mara ya kwanza jijini Paris baada ya kupita miaka 25. 

Katika safari ya siku tano akiwa na umri wa miaka 83 iliaminika kuwa angefariki dunia mnamo Februari 28 mwaka huo huo. Ndipo Voltaire alipochukua kalamu na karatasi kisha kuandika maneno haya, 

“Ninakufa huku nikimuabudu Mungu, nikiwapenda marafiki zangu, na sio kuwachukia maadui zangu na nikiuchukia ushirikina.” 

Baada ya kuandika hayo hakufa ambapo mnamo mwezi Machi na kuona onyesho lililopewa jina la Irene. 

Katika tamasha hilo Voltaire alishangiliwa na washiriki na kuchukuliwa kuwa ni shujaa aliyerudi. Hata hivyo hali yake ya afya ilibadilika tena na kufariki dunia Mei 30, 1778 licha ya kwamba chanzo cha kifo chake hakijawekwa bayana hadi leo. Isipokuwa maadui zake walikaririwa wakisema Voltaire alitubu na kukubali sakramenti ya mwisho kutoka kwa Padri wa Katoliki. 

Pia kuna chanzo kimoja kilidai kuwa wakati wa mazungumzo na kiongozi wa kanisa kwamba amkatae Shetani Voltaire alisema, “Huu sio muda wa kutengeneza maadui wapya.” 

Miaka ya 1856 kauli yake hiyo ilionekana kama ulikuwa utani ulichapishwa katika gazeti moja huko Massachussets nchini Marekani. Hata hivyo kutokana na kuwa mkosoaji wa Kanisa, Voltaire alikataa maziko ya Kikristo jijini Paris. Ndugu, jamaa na marafiki walifanikiwa kumzika kwa siri mwanafalsafa huyu huko Champagne katika makaburi ya Abbey Scellieres. 

Aidha moyo na ubongo vilitenganishwa na kuoshwa. Mnamo Julai 11, 1791 Bunge la Ufaransa lilimtambua rasmi Voltaire kuwa ni miongoni mwa waanzilishi wa Mapinduzi ya Ufaransa hivyo iliamuru mabaki ya mwili wake kurudishwa Paris kisha kuzikwa tena upya katika makaburi ya  Pantheon. Maelfu ya watu walihudhuri hafla hiyo jijini humo.

Read More

Unayakumbuka maneno haya “Get up and Fight sucker”

Mei 25, 1965 bondia Muhammad Ali alimtandika mwanasumbwi aliyekuwa na mvuto kwa wengi na fundi Sonny Liston na kuanzia hapo ufalme ukahamia kwa Ali ambaye wakati huo alikuwa akifahamika kwa jina la Cassius Clay Jr. kabla hajaanza kujiita Muhammad Ali.

Maneno haya yenye ukali na kejeli ndani yake hayatasahaulika baada ya Ali kumwangusha chini Liston, “Get up and Fight sucker” ikiwa na maana “Inuka na Upigane sasa”.  

Pambano hili linachukuliwa kuwa fupi kuliko mapambano yote ya uzito mkubwa katika historia. Katika mikusanyiko midogo walikuwa hata hawajakaa katika viti vyao wakati pambano likimalizika. Mara ya kwanza ilielezwa kuwa pambano lilisimama katika dakika ya kwanza (1:00) jambo ambalo halikuwa sahihi. Liston alianguka sakafu katika dakika ya 1:44 kisha akanyanyuka katika dakika ya 1:56 na mwamuzi wa mchezo Jersey Joe Walcott alisimamisha pambano hilo katika dakika ya 2:12

Ilikuwa hivi, mapambano baina ya Ali na Liston yanaingia katika rekodi ya dunia kuwa ni mapambano yaliyokuwa na mkanganyiko wa hali ya juu, miamba hii ya uzito mkubwa ilipigana kati ya Februari 25, 1964 – Mei 25, 1965. Pambano la kwanza lilichezwa huko Miami Beach, Florida ambapo Clay aliishia kwa kupigwa baada ya Liston kufunguka katika raundi ya saba ikiwa ni kazi nzuri aliyoifanya katika raundi ya sita.

La pili lilipigwa Mei 25, 1965 huko Lewiston, Maine na Ali alimzabua kwa KO katika raundi ya kwanza Promota wa zamani wa ngumi nchini Marekani Harold Conrad aliwahi kusema, “Watu wanamzungumzia Mike Tyson kabla ya kupigwa lakini kwa Liston ilikuwa zaidi ya ukali, ngumu kumsambaratisha….Wakati Sonny akikutazama kwa jicho baya. Sijali wewe ni nani, utabonyea hadi mita mbili”. Sasa baada ya pambano la kwanza Clay alitangaza hadharani kujiunga na Black Muslims na akawa anajiita Cassius X na mwezi mmoja baadaye alibadili jina lake kwa heshima ya kiongozi Elijah Muhammad.

Alizungumziwa kila kona kutokana na uamuzi wake huo hata Martin Luther King Jr. alikaririwa akisema "Wakati Cassius alipojiunga na Black Muslims na kuanza kujiita yeye mwenyewe Cassius X, amekuwa bingwa wa ubaguzi wa rangi.”

Kwa upande wake Liston naye alikamatwa na makosa ya kuendesha gari kwa kasi kupitiliza, kuendesha bila kuwa na leseni na pia kukutwa na silaha kinyume cha sheria.

Wakati akikamatwa Afisa wa Polisi alisema Liston alikuwa katika mwendo wa 122–128 kmh tena kwenye ukanda wa makazi ya watu jambo ambalo ni kosa. Pia alikutwa na silaha aina ya bastola revolver yenye risasi 22 na ndani ya gari Liston alikuwa na mwanamke ambaye hakukamatwa.

Afisa wa Polisi alisema ndani ya gari lake alizikuta chupa tupu za pombe kali aina ya vodka. Baada ya visanga hivyo kupita pambano likaandaliwa.  Laiti kama Liston angejua nini kingemkuta asingethubutu kupanda ulingoni siku hiyo huko Maine. Ali alimzabua kwa kile kinachofahamika kama “Phantom Punch” na Liston akaanguka sakafuni kama gunia na ukumbi mzima ukazizima kwa maneno “Fix”.

Baada ya pigano hilo kumalizika Ali alipoulizwa ni pigo la namna gani akasema linaitwa “the anchor punch” na alipoulizwa alifundishwa na nani akasema alifundishwa na mchekeshaji na mwigizaji wa filamu Stepin Fetchit ambaye naye alijifunza kutoka kwa Jack Johnson.

Ali alikuwa na nickname yake ‘Louisville Lip wakati Liston alikuwa akiitwa Big Bear. Kwa sasa wote wawili ni marehemu Ali alifariki akiwa na umri wa miaka 74 na hiyo ilikuwa Juni 3, 2016 huko Scottdale, Arizona na Liston alifariki dunia akiwa na umri wa miaka 40 mnamo Desemba 30, 1970 huko Las Vegas, Nevada.

Read More

Wanawake watakiwa kujiendeleza kielimu

Wanawake nchini wametakiwa kujiendeleza kielimu ili kuongeza nafasi ya kuwania uongozi katika kada mbalimbali hatua ambayo itakuwa mwendelezo wa juhudi za wanaharakati mbalimbali za kutaka usawa na kuwa chachu ya mawendeleo.

Akizungumza katika mahojiano maalum aliyekuwa Mkurugenzi wa Manispaa ya Moshi Mjini Bi. Bernadetha Kinabo alisema mojawapo ya kikwazo za wanawake kupata uongozi wa kufanya maamuzi katika jamii ni elimu huku akisisitiza ulazima wa wanawake kuachana na dhana kuwa watabebwa tu.

“Nchi za Scandinavia wapo wanawake ambao ni Marais na Mawaziri wakuu wanatawala hadi leo, hao waote ni wasomi, wana elimu zao. Hapa Tanzania Baba wa Taifa hayati Mwalimu Nyerere aliweka misingi mizuri kwa akina Mama alishirikiana nao bega kwa bega katika utawala wake,unamkumbuka Lucy Lameck, Bibi Titi,” alisema Bi. Kinabo.

Bi. Kinabo aliwataka wanawake wasikwamishwe na vikwazo vinavyojitokeza mbele yao bali wajitahidi kupambana navyo ili kufikia malengo hasa ikizingatiwa mwaka huu ni wa uchaguzi

“Ukiangalia katika Bunge letu la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania asilimia 36 ni wanawake, Bunge la Rwanda asilimia 48 wanawake, ningependa kuwaona akinamama wenzangu kujitokeza kuwania nafasi mbalimbali za uongozi, katika manispaa ya Moshi takwimu zinaonyesha, idadi ya watu zaidi ya asilimia 51 ni wanawake hivyo huwezi kuwadharau katika kuleta maendeleo,” alisema Bi. Kinabo.

Hata hivyo alitoa wito wa wanawake kujituma pindi wanapopata nafasi za uongozi katika kada mbalimbali ikiwamo siasa na kutakiwa kuonyesha mfano hali ambayo itawahamasisha na wanawake wengine kufanya vizuri katika masomo yao.

“Hata sasa uongozi wa awamu ya Tano tunaye Makamu wa Rais mwanamke Mhe; Samia Suluhu Hassan ambaye anafanya kazi nzuri sana na katika mkoa wetu wa Kilimanjaro tunaye Dkt. Anna Mghwira ambaye ni mama mahiri mwenye kujiamini,” anafafanua Bi. Kinabo.

Pia aliwataka wanawake waongeze ushirikiano na wafanyakazi wanaofanya nao kazi badala ya kutaka kuonekana mabosi muda wote huku akitolea mfano wakati wake akiwa mkurugenzi wa halmashauri mbalimbali hapa nchini.

“Mimi nimefanya kazi kwa miaka 22 nikiwa Mkurugenzi mtendaji katika halmashauri mbalimbali hapa nchini, nilipokuwa kiongozi sikuamini katika kukwamishwa katika nafasi yangu, kwenye sehemu yangu ya kazi nilikuwa na nyenzo, watu, fedha, vifaa niliweza kuvitumia vizuri na nikiwa na tatizo nilikuwa ninakaa na watumishi wenzangu. Ushirikishwaji katika kazi ni jambo la muhimu sana,” anasema.

Bernadetha Kinabo, mkurugenzi wa zamani wa Manispaa ya Moshi.

Read More

Kaya 13 zahofia kudhulumiwa ekari 106

Kaya 13 katika kijiji cha Gundusine wilayani Same mkoani Kilimanjaro zipo katika sintofahamu kuhusu ekari 106 za ardhi baada ya hukumu ya mahakama ya baraza la Ardhi na Nyumba  kuamuru kurudishwa kwa ekari hizo kwa familia za wanakijiji hao kupuuzwa.

Hayo yanajiri baada mgogoro wa muda mrefu wa ekari 106 zilizopo katika kitongoji cha Gundu kijijini hapo kwa kile kinachoelezwa ni kuingilia eneo la mamlaka ya hifadhi.

Katika hukumu iliyotolewa na Mahakama ya Baraza la Ardhi na Nyumba wilaya ya Same mkoani hapa Shauri Na. 29 la mwaka 2019 ilidaiwa kuwa Januari 30 mwaka huu mahakama ya baraza hili liliamuru mdaiwa ambaye ni Baraza la Kijiji cha Gundusine pamoja na wakala wake au mtu yeyote  aliyeshikilia ardhi  au kulima mazao ya eneo hilo waache kulitumia na kuwakabidhi Wadai ambao ni Yohana Mkondo na wenzake.

Dalali wa Mahakama Baraza la Ardhi na Nyumba wilayani humo Msuya Auction Mart ilipewa idhini ya ya kwenda kuhakikisha wadai wanapewa eneo hilo kwa mujibu wa hukumu iliyotolewa hapo Januari 30 mwaka huu.

Mnamo Machi 11 mwaka huu Msuya Auction Mart ilifika katika eneo la kijiji cha Gundusine, kilichopo katika kata ya Hedaru na kumfukuza mdaiwa na wakala wake kisha kuwa kuwakabidhi wadai eneo la shamba likiwa na mazao na miti katika utekelezaji uliofanyika kwa amani na utulivu mbele ya mashahidi baada ya taarifa kutolewa na uongozi wa kijiji  na ngazi nyingine.

Wadai wa shamba hilo ambao ni wakulima wa Ngurunga waliokabidhiwa kwa idhini ya mahakama Machi 11, mwaka huu ni Elinazi Nisagurwe, Elifadhi Amani, Yohana Nkondo, Mbonea Abrahamu, Joeli Nisagurwe, Saimoni Samiseli, Anderson Eneza, Abrahamu Elisamehe, Yona Nkondo, Musa Mbonea Yonadha Nisagurwe

Ekari 106 za mashamba zimepandwa mazao kama maparachichi, miembe, mifenesi, mistafeli, mayungwa (maombo) na miti.

Aidha uamuzi huo ulisema Nkondo na wenzake na wakala wanayohaki ya kutumia ardhi hiyo kwa kulima au kuendeleza bila kubughudhiwa na yeyote atakayeingia katika shamba hilo kwa nia ya kufanya fujo au kuharibu mali au mipaka wachukuliwe hatua za kisheria.

Hata hivyo baada ya hayo wadai hao wamepatwa na sintofahamu, wanasema tangu walipopewa wamejikuta mikononi mwa polisi kwasababu ya kuonekana wakilima katika eneo la hifadhi huku wakiitaja ofisi ya kata ya Hedaru kuhusu na mgogoro huo.

“Tunasikitika eneo letu linadaiwa kuwa lipo ndani ya hifadhi wakati mahakama iliamua kuwa hili ni eneo letu, wanatuletea askari eti kwasababu tumelima eneo la hifadhi wakati sisi tumelima mashamba yetu tuliyokabidhiwa na mahakama kisheria, tumewekwa lokapu bila sababu,” alisema Saimon Kiondo mmojawapo wa wadai wa ardhi hiyo.

Kwa upande wake Mwenyekiti wa Kijiji cha Gundusine Tumsifu Ngoyo alikiri kuwa na mgogoro huo na kwamba kilichofanywa na mahakama hakikubaliki kwani wadai walivamia hifadhi hiyo na alama za hifadhi zinaonekana ndani ya mashamba hayo ya Ngurunga.

“Hata juzi wamekuja watu kutoka taifa na askari mpelelezi ili kujiridhisha na uamuzi wa mahakama, bikoni zinazonyesha wamevamia eneo la hifadhi halafu pia suala hili linafahamika sana katika ofisi ya mtendaji wa kata ya Hedaru,” alisema Ngoyo.

Mgogoro huo wa ardhi ni wa muda mrefu kutoka miaka ya 1994 mpaka hivi sasa bado unazidisha sintofahamu miongoni wa wanakijiji wa Gundusine.

Read More

Who is Jabir Johnson?

Jabir Johnson, Tanzanian Journalist and Radio Presenter

Katika jitihada za kutafuta elimu duniani, ni juu yetu kujitahidi sana kusoma mambo yenye faida kwa maisha yetu. Katika jitihada hizi, mtu huambulia elimu za namna mbalimbali kutoka vyanzo mbalimbali.

Dunia inahitaji utaalam/ufundi wa namna nyingi kwa mtu mmoja ili afanikiwe kuwa kivutio katika soko la ajira; lakini pia ili mtu huyo aweze kwenda na wakati.

Hivyo nawahimiza Watanzania na Waafrika wenzangu tusijiweke nyuma katika elimu yoyote iwayo yenye faida katika maisha yetu. Japo "elimu yenye faida" inaweza kuwa na tafsiri tofauti kwa watu tofauti.

Read More

MAKTABA YA JAIZMELA: Yang Jiang ni nani?

Mei 25, 2016 alifariki dunia msanii, mwandishi wa vitabu na mkalimani wa China Yang Jiang. Alifariki dunia akiwa na umri wa miaka 104. 

Yang Jiang aliandika vichekesho vingi vilivyopata umaarufu mkubwa na huyu aliweka rekodi ya kwanza nchi China ya kumaliza toleo la Kichina la Riwaya ya Miguel de Cervantes’ Don Quiote. 

Alizaliwa Julai 17, 1911 mjini Beijing na kufariki dunia katika mji aliozaliwa. Wakati anazaliwa alipewa jina la Yang Jikang na alikulia katika mkoa wa Jiangan. Baada ya kumaliza katika Chuo Kikuu cha Soochow mnamo mwaka 1932, Yang Jiang aliingia tena darasan katika Chuo Kikuu cha Tsinghua. 

Akiwa huko ndipo alipokutana na Qian Zhongshu na wakaoana mnamo mwaka 1935. Mumewe huyo alifariki dunia akiwa na umri wa miaka 88 mnamo Desemba 19, 1998. Kutoka mwaka 1935-1938 alikwenda kusoma nje ya nchi na nchi aliyokwenda ilikuwa ni England ambapo alitua katika Chuo Kikuu cha Oxford akiwa na mumewe. Akiwa nchini England alimzaa mtoto wake aliyempa jina la Yuan mnamo mwaka 1937. 

Pia baadaye walikwenda kusoma katika Chuo Kikuu cha Pantheon-Sorbonne jijini Paris nchini Ufaransa. Katika maisha yao walipokuwa nchini China walikuwa wakizungumza Kiingereza na Kifaransa. Walirudi nchini China mnamo mwaka 1938 na wakawa wanaishi Shanghai. 

Akiwa hapo Shanghai aliandika tamthilia nne  katika muundo wa vichekesho ambazo zilipata uungwaji mkono Heart's Desire (稱心如意) mnamo mwaka 1943, Forging the Truth (弄真成假) mnamo mwaka 1944, Sporting with the World (游戏人间) mnamo mwaka 1947, na Windswept Blossoms (风絮) mwaka 1947. Kwa upande wa Riwaya Yang Jiang aliandika Baptism (洗澡)(1988) na After the Bath (洗澡之後)(2014). 

Hata hivyo kabla hajageukia uandishi wa riwaya Yang Jiang aliandika insha tatu miaka ile ya 1980 ambazo ni Six Chapters from My Life 'Downunder' (幹校六記) (1981) na About to Drink Tea (將飲茶) (1987) kisha insha moja aliiandika mnamo mwaka 2003 ya We Three (我們仨). 

Akiwa na umri wa miaka 96 hiyo ilikuwa mwaka 2007, Yang Jiang aliushangaza ulimwengu kwa kuandika insha aliyoipa jina Reaching the Brink of Life (走到人生邊上). 

Uandishi wa kitabu hicho kwa mfumo wa Insha ulikuwa katika mfumo wa kifalsafa, ambao vichwa vya kila ukurasa alichukua kutoka katika insha za mumewe Magnalia to Life. 

Uandishi wa Reaching the Brink of Life umemweka Yang Jiang kama kitabu pekee kinachohusu maisha yake Yang. Nusu ya kwanza ya kitabu hicho Yang anajipambanua yeye mwenye katika suala la Maisha, Kifo na Maisha baada Kifo na nusu ya pili ya kitabu hicho imechukua masuala ya kifamilia na mistari kadhaa ya kusoma. 

Hata hivyo Insha yake ya Six Chapters from My Life 'Downunder' kwa hakika inaendelea kukonga nyoyo za watu kutokana na uandishi mzuri uliomo ndani yake.

Read More

Elimu mwarobaini wa Uzururaji, Uchagudoa, Ombaomba

Paul Makonda

Hivi karibuni mkuu wa Dar es Salaam Paul Makonda alikaririwa akisema kuhusu kuwakamata wabunge waliokimbia vikao vya bunge ambao wengi wao ni wa upinzani lakini kuna maneno mawili aliyasema vizuri bila kupepesa mdomo, maneno hayo ni uzururaji na uchagudoa.

Pia RC Makonda aliwahi kuendesha operesheni jijini hapo ya kuwaondoa ombaomba, kwa kauli kwamba atakayepatikana akiwapa msaada ombaomba ambao husimama katika kando ya njia atatozwa kiasi cha shilingi laki mbili.

Nafahamu hayo yote ni makosa ya jinai kuyafanya katika mipaka ya nchi yetu kutokana na sheria zetu zilivyo licha ya mkanganyiko wake lakini swali moja muhimu ni kwamba yanaweza kuondoka kirahisi kama tunavyodhani, kabla sijasonga mbele niangazie hili.

Kosa la jinai ni tendo lolote ambalo limekatazwa kwa sheria, ambapo mtu yeyote akilitenda anakuwa ameikosea Jamhuri. Katika makosa ya jinai, mlalamikaji anakuwa ni Jamhuri, ikiwakilishwa na mwendesha mashitaka wa Serikali.

Mtu binafsi aliyedhurika kwa tendo la kijinai siye anayeshitaki mahakamani. Yeye anabakia kuwa ni shahidi tu, na ni mara chache kwamba Mahakama inaweza kuagiza kulipwa fdia kwa mtu aliyedhuriwa na tendo la kijinai.

Katika Makosa ya Jinai, mtu anayepatikana na hatia huadhibiwa, na anayeonekana hana hatia huachiwa huru. Adhabu za makosa ya Jinai ni pamoja na: kuachiwa kwa masharti, kifungo cha nje, faini, kifungo gerezani kwa muda maalum, kifungo cha maisha na kunyongwa hadi kufa.

Makosa yote ya Jinai sharti yawe yameandikwa katika sheria mbalimbali. Hata hivyo, kwa nchi yetu ya Tanzania, makosa mengi ya Jinai yametajwa katika Kanuni ya Adhabu (Sura ya 16 ya Sheria za Tanzania).

Hivyo Kifungu cha 176A kinasema Mtu yeyote akiwa ni muuza kilabu ya pombe, hoteli, nyumba, duka, chumba au mahali pengine panapofikiwa na watu mara kwa mara kwa ajili ya kununua au kunywa viburudisho vya namna yoyote, anayeruhusu au kukubali kwa makusudi makahaba wa kawaida kukusanyika na kubaki katika jengo lake kwa ajili ya ukahaba, mtu huyo atakuwa ametenda kosa na akipatikana na hatia atawajibika.

Pia kifungu cha 177(a) kinasema Yeyote miongoni mwa watu wafuatao- mtu aliyepatikana na makosa kwa mujibu wa fungu la 176 baada ya kuwa alipata kuonekana na makosa zamani ya kuwa mzembe na mzururaji; atahesabiwa kuwa ni muhuni na atawajibika kwa adhabu ya kifungo cha miezi mitatu jela, na kwa kila kosa litakalofuata kifungo cha mwaka mmoja jela.

Baada ya kuangazia hapo, niseme mtu yeyote yule haidhuru awe mbali vipi na shughuli za kisayansi, mapambano ya kisiasa, harakati za kimapinduzi na kadhalika, huwa anakuwa na hamu ya kutaka kujua vile ulimwengu utakavyokuwa kwa wakati ujao. Mustakabali wake ukoje? Maafa ya vita au furaha ya maisha ya amani.

Dunia na maumbile yake, yakiwemo majani, miti, wanyama, ndege, pamoja na binadamu mwenyewe atakuwaje? Atasalia milele au yote yenye uhai yataangamia kutokana na maendeleo ya kisayansi na ufundi?

Je, unyonyaji na ukandamizaji, unyonge pamoja na maovu mengine yaliyoiandamana jamii ya binadamu, yatakomeshwa kabisa na milele au la maovu yote hayo yatadumu daima?

Malimwengu yamzungukayo mwanadamu hayana kikomo wala mipaka yoyote ile na hatimaye hujaa siri ambazo mwanadamu anaweza kuzigundua kwa taratibu tu, hatua kwa hatua lakini hadi sasa binadamu huyu hajafaulu kamwe kuzijua zote kwa ukamilifu.

Mtaalamu wa Elimu ya Jamii nchini Uingereza Herbert Spencer (1820-1903) alisema kuwa wanadamu wa rangi nyeusi wamejaliwa kuwa akili na akili isiyoweza kujizamisha katika uwazaji mtupu. Spencer aliongeza kusema akili yake Mwafrika ni akili iliyojifungia katika mitokezo tu (yaani vinavyoonekana). Kitendo hicho humfanya Mwafrika huyu kutegemea hisia zaidi kuliko mawazo. Hali ambayo itamfanya ashindwe kupokea fikara za daraja la juu.

Sasa muono huo wa Spencer ulienda sambamba na ule wa  msomi wa Ujerumani Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1771-1831) ambaye alisema Afrika imezama katika dimbwi la giza ambapo akili yake haijafikia  kwenye kiwango cha fikara pembuzi (objective thinking). Hivyo kwa mantiki hiyo Mwafrika hawezi kuibua muono wake wa daraja la juu ambao utaweza kupita mfumo wa kufikiri kwa hisia.

Kwa maana nyepesi ni kwamba mfumo wa Mwafrika akiwamo Mtanzania umejengeka katika imani na mapokeo, hakuna hali ya ujikosoaji (self-criticism) na mawazo pinganifu. Watu huwaza na kuyapokea mambo kama yanavyoelezwa katika mfumo wa mapokeo hali ambayo huwafanya waishi katika ulimwengu wa mitholojia.

Kwa upande mmoja mtazamo huo unaweza kuwa na afya katika kuondokana na watu wanaozurura, machagudoa na ombaomba lakini sio kazi nyepesi kama inavyochukuliwa, binafsi ni mwamini wa binadamu mmoja kubadilika na sio kama kundi.

Hapa kuna pande zote mbili utawala na wananchi husika wa mipaka ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania. Je, nini kifanyike katika kufikia kudhibiti kabisa hali hii ambayo tumeitungia sheria miaka na miaka lakini utekelezaji wake umekuwa mgumu? Tumuangalie mtu huyu.

Mwanafalsafa ya Ugiriki Socrates katika suala juu ya maadili alisema elimu na maadili ni vitu vinavyokwenda sawa. Kama maadili yanaendana na kuifanya roho kuwa nzuri kadri iwezekanavyo ni lazima kujua kitu gani kinachoifanya roho iwe nzuri.

Socrates aliona kuwa matendo yetu ambayo ni mabaya au mazuri ni matokeo ya elimu tuliyonayo, basi matendo yetu ni lazima yatendwe kulingana na ama elimu yetu au maumbile.

Pamoja na ukweli huo Socrates alikuwa tayari kukubali ukweli kuwa binadamu anatenda vitendo vya dhambi. Alisema Mtu kama kiumbe mwenye akili; shughuli yake maalum ni kuongoza maisha yake kulingana na maumbile yake yaani kiumbe mwenye kufikiri.

Hata hivyo Socrates aliona kuwa kila binadamu ana tamaa isiyoepukika ya kupenda kuwa na furaha au kuwepo kwa hali nzuri ya roho yake hivyo huchagua vitendo fulani kwa matumaini kuwa vitamletea furaha.

Anahoji Socrates ni tendo gani au tabia gani itampa furaha huyu mtu? Socrates alifahamu kuwa baadhi ya tabia huonyesha kama zinatoa furaha lakini katika ukweli halisi hazitoi furaha. Hivyo basi kwa namna hivyo mtu huyu hupenda kuwa na madaraka, anasa za mwili na kumiliki vitu ambavyo huviona ni alama ya mafaniko na furaha huku akishindwa kufahamu kuwa anachanganya hivi vitu na msingi halisi wa furaha.

Unaweza kumuona mtu anayemsaidia ombaomba anadhani kwa maoni yake kuwa anamsaidia maskini na kwamba atapata thawabu peponi siku moja. Utamsikia mtu akisema “…mimi bila kusaidia ombaomba sioni kama nabarikiwa (yaani kuwa na furaha)…” huku akisimamia imani na mapokeo.

Pia unaweza kuona mtu amekuwa na maisha mazuri ana gari, nyumba, fedha lakini kila siku ni kulala na wanawake wa kila namna kwa imani kwamba anapata furaha bila kufahamu kuwa anachanganya mafaili.

Machangudoa wanasimama katika vichochoro mbalimbali kwasababu kuna watu ambao uwezo wao wa kufikiri umekaa katika hisia tu na ndio sababu kila siku tunatukanwa na wazungu kuwa watu tusiojiweza kila siku tunawategemea wao.

Hivyo ukibadilika na kutambua ukweli kuhusu furaha ya kweli ni utulivu wa roho hautakwenda kuwafuata machagudoa hali ambayo itawafanya wapungue kumsubiri mtu kama wewe.

Kwa upande wa utawala mwarobaini mwa changamoto hizi ni kama alivyosema mwanafalsafa wa Ugiriki mwanafunzi wa Socrates, Plato katika kitabu chake cha Republic (Jamhuri) kwa kutumia uhusiano uliopo kati ya meli na nahodha, alisema kama ilivyo katika meli ambapo uwezo wa uongozi wa nahodha unategemea elimu yake ya majini, ni hali hiyo hiyo inatawala kwa meli ya nchi, kwamba meli ya nchi lazima iongozwe na nahodha ambaye ana elimu thabiti au elimu ya kutosha.

Plato aliamini kuwa elimu ya viongozi ilipaswa ihusiane na nidhamu ya hali ya juu ya kiakili ambapo mkazo ulikuwa kwenye masomo ya sayansi ya uendeshaji na uendeshaji vitu kisayansi.

Elimu kwa  kadri ya Plato ilikuwa siyo jambo la kusoma vitabu mbalimbali na kupata shahada bali ni ile hali inayomfanya mtu awe na uwezo wa kujua ukweli kama ulivyo na kuishi kadiri ya misingi ya elimu hiyo na kwamba elimu lazima imfanye mtu abadilike kutoka kwenye ulimwengu wa kivuli na kwenda kwenye ulimwengu wa mwanga.

Hata wewe mtanzania uliye mzururaji, changudoa, ombaomba unaweza kubadilika kutoka hivyo ulivyo na ukawa mtu mwingine mzuri ambaye jamii itakukubali. Tuachane na dhana ya kutumia njia ngumu kutatua tatizo hili bali itumike njia ya kisayansi kwa kuwapelekea elimu kwa njia mbalimbali watu hao hatimaye hawa wazungu wataacha kuicheka Tanzania na Afrika kwa ujumla.

Read More

Misitu,Mabwawa kuongeza kipato Mwanga

Halmashauri ya Wilaya ya Mwanga imeanzisha mpango mkakati wa kudumu wa kuiwezesha misitu na mabwawa yaliyopo wilayani humo kuwa raslimali zitakazofungua fursa za maendeleo kwa wananchi wake na kuongeza kipato kwa halmashauri hiyo tofauti na ilivyo sasa.

Akizungumza ofisini kwake hivi karibuni Mkuu wa Wilaya ya Mwanga Thomas Apson alisema mabwawa yatakayohusika na mpango huo ni Nyumba ya Mungu, Jipe, Kisanjuni pia Misitu ya Kambi ya Nyuki, Toloha na Kirya.

“Tumekaa tupo katika hatua za awali, tumeamua wataalamu waingie kazini kufanya tathmini ya mahitaji ya jamii wananchi nao wakiridhia wanaweza kutoa ushirikiano kwa maana msipokubaliana unaweza kuzua mgogoro na kwenda kushtakiana kwa mabosi wetu kwa mheshimiwa Waziri Mkuu au Rais, jambo ambalo halitakuwa zuri,” alisema Apson

Mkuu wa wilaya huyo alisema, mpango huo utawashirikisha wataalam wa sekta za nyuki, samaki na wananchi  katika utekelezaji wake ikiwemo ujenzi wa nyumba za kuhifadhia mizinga ya nyuki ili kurahisisha ufugaji wa nyuki na kuongeza uvunaji wa asali kwa wingi.

Apson aliweka bayana faida zitakazopatikana baada ya mpango huo utakapoanza kufanya kazi ikiwamo ajira kwa vijana zitakazotokana na uvuvi na uchuuzi wa samaki kutoka katika mabwawa pia mapato katika halmashauri hiyo yataongezeka hali ambayo itainua uchumi wa wilaya.

“Tunakwenda kuiboresha Halmashauri yetu ya Mwanga kupitia vyanzo vyake yenyewe kupitia ushuru ambao utakuwa unapatikana, tutaacha utegemezi wa Bwawa la Nyumba ya Mungu pekee katika kujipatia mapato ya ndani ya Halmashauri yetu,” alisema Apson  

Kwa upande wake Mhadhiri wa Chuo kikuu cha Dodoma Dkt. Ombeni Msuya alisema bwawa la Kisanjuni litaandaliwa mpango wa kuwawezesha wananchi kufuga samaki katika vizimba baada ya kuonekana matumizi ya awali kutoleta tija ipasavyo.

Mkuu wa Idara ya Mifugo na Uvuvi wa Wilaya hiyo Emmanuel Sindijo alisema, serikali za vitongoji, vijiji, kata na wananchi zitashirikishwa katika hatua zote bila kuathiri shughuli zao za kila siku.

Read More

Watetezi wa Mazingira wana hoja kuhusu Covid-19

Dunia bado ipo katika kitendawili cha kutafuta chanjo ya maradhi ya Covid-19. Walimwengu bado wana hofu kuhusu hali ya mambo kila mmoja kwa taifa lake. Wengine wanahofia nafasi zao katika siasa, uchumi na afya zao. Kwa kifupi kila mmoja yupo chini akitafakari hatma ya ugonjwa huu wa corona kwa sasa.

Hata hivyo kuna kundi ambalo halizungumzwi sana katika mapambano haya licha ya umuhimu wao. Kwani kwa kipindi kirefu wamekuwa wakijitahidi kusisitiza ulazima wa kutunza mazingira kwa afya ya mwanadamu lakini wengine wameuawa kutokana na juhudi zao. Kundi hilo ni Watetezi wa Mazingira.

Mauaji yanaendelea kwa watetezi hawa wa mazingira utakumbuka huko Latin Amerika mwaka huu wameuawa watetezi wa mazingira Isaac Hererra, Adan Vez Lira na Zezico Rodrigues kutokana na harakati zao za kutetea mazingira. Kinachoonekana ni maslahi binafsi ya baadhi ya watu kuhusu malighafi zinazopatikana katika mazingira.

Wanasayansi wamethibitisha kuwa magonjwa na maambukizi mbalimbali yanayotokea katika maisha ya binadamu yanatokana na uharibifu wa mazingira.

Kuna upande mwingine ambao unasema mlipuko wa magonjwa mbalimbali yanatokana na mwanadamu huyu kumkosea Muumba wake hao siwapingi wana hoja zao kwa upande mmoja.

Tujikite katika utetezi wa mazingira. Wasomi na wataalamu mbalimbali wanasema magonjwa mengi yanayomkumba binadamu yametoka kwa viumbe vidogo na vikubwa, kwa hivyo, mabadiliko katika makazi ya watu hawa yanaweza kuathiri mtindo wa maisha na tabia zao.

Kuongezeka kwa uharibifu unaoendelea wa mazingira ndiko ongezeko la uwezekano wa magonjwa yanayosababishwa na viumbe hivi.

Wote tunajua kuwa majanga yaliyoikumba dunia miaka ya nyuma kutokana na kubadilika kwa hali ya joto, mvua na unyevunyevu kulisababisha uwepo wa maradhi ya kuambukiza.

Kwa mfano mwaka 1878 kusini mwa Marekani kuliibuka maradhi ya homa ya manjano yaliyokuwa yakisambaa kupitia mbu aina ya Aedes aegypti.

Watu zaidi ya 100,000 walipatwa na maradhi hayo huku 20,000 wakipoteza maisha yao. Pia uchumi wa taifa hilo ulishuka kutokana na hali ya dharura ya kuokoa uhai wa watu hao. Miji iliyokuwepo katika Bonde la Mto Mississippi katika karne ya 18 na 19 ilipatwa na athari hizo.

Mabadiliko ya hali ya hewa kati ya mwaka 1793 na 1905 yalisababisha kuibuka mara tisa maradhi hayo yakifuatiwa na mvua kali za El Niño zilizoikumba Marekani mara saba katika kipindi hicho.

Taasisi ya Utafiti ya nchini Marekani katika gazeti lake Bulletin of the American Meteorological Society mnamo mwaka 1999 ilichapisha kuwa mbu aina ya Aedes aegypti ndiye msambazaji mkuu wa maradhi ya homa ya manjano.

Watalaamu wanasema mabadiliko ya hali hewa ikiwamo mvua na joto yamekuwa yakiathiri chakula ambacho wanyama kama Popo, Nyani, Pangolin na kulungu huishi kwa hicho hivyo mabadiliko hayo yamekuwa yakisababisha kubadilika kwa maumbo yao na idadi yao kuwa kubwa hali ambayo imekuwa ikifanya ukaribu wao kwa binadamu kuongezeka na vijidudu hao kuingia katika mfumo wa binadamu.

Mwishoni mwa mwaka 1999 na mwanzoni mwaka 2000 wanasayansi wa Los Santos huko Panama walitambua kwa mara ya kwanza katika Amerika ya Kati dalili za maradhi ya HPS (Hantavirus pulmonary syndrome) ambayo hushambulia mfumo wa kupumua.

Watalaamu hao walikuta virusi vikiwa kwenye mate, mkojo na vinyesi vya panya. Lakini mvua zilizoikumba Los Santos mwezi Septemba na Oktoba 1999 ziliwafanya panya wale wahame kutoka makazi yao na kutafuta makazi mengine hivyo wanadamu waliathiriwa na ujio wa panya hao.

Mvua zinapokuwa kubwa zisizomithirika husababisha ukuaji mkubwa wa virusi ambao huathiri mamilioni ya watu kutokana na kwamba binadamu anaweza kuvisafirisha virusi (enterovirus) hao kupitia mfumo wake wa chakula.

Pia uchunguzi umefanyika kuwa ongezeko la watu na uhamaji wa makazi hayo kwa wanyama na binadamu katika karne hii umeongoza kwa kiasi kikubwa kusambaa kwa virusi wanaoshambulia mfumo wa upumuaji.

Hivyo udhibiti wa mazingira unaweza kuokoa hatari ya virusi hao kusambaa kutoka wanyama kwenda kwa binadamu.

Uchafuzi wa hali ya hewa unaotokana na viwanda umekuwa chanzo cha mabadiliko ya hali ya hewa hali inayoongeza kusambaa kwa virusi  hao kutoka kwa wanyama kwenda kwa binadamu kutokana na mabadiliko tabianchi.

Kazi nyingine za binadamu kama ufugaji wa makundi makubwa ya wanyama umekuwa chanzo cha kuharibu mazingira hali ambayo imekuwa ikisababisha ukame au mvua zisizotarajiwa.

Mamlaka za hali ya hewa zimekuwa zikijitahidi kutoa taarifa kuhusu mabadiliko hayo hali ambayo ukichunguza kwa makini utagundua kuwa imesababishwa kwa asilimia kubwa na kazi za binadamu mwenyewe.

Watetezi wa Mazingira ni walezi wazuri kuliko serikali peke yake, jeshi au polisi kwani wanakuwa na muda mzuri wa kuielemisha jamii faida za utunzaji wa mazingira.

Hata hili la Covid-19 ni mwendelezo wa muundo wa maisha ya binadamu mwenyewe unaofanya wanyama kama popo kuhamia karibu na mazingira ambayo binadamu anaishi.

China na Marekani ni miongoni mwa mataifa ambayo yameendelea kiviwanda hivyo hata uharibifu wa mazingira umekuwa mkubwa huku watetezi wa mazingira wakipewa nafasi ndogo ya kuelimisha umma.

Aidha utumiaji wa kemikali za kupulizia kuua virusi hivyo bado tena ni janga kwani kemikali hizo zitahamia kwenye udongo, maji na mfumo mzima wa maisha wanyama na binadamu utaathiriwa. Utunzaji wa mazingira ndiyo utaiponya dunia dhidi ya maradhi ya mlipuko.

Read More