MAKTABA YA JAIZMELA: Rais wa 35 wa Marekani John Fitzgerald Kennedy

John Fitzgerald "Jack" Kennedy alizaliwa Mei 29, 1917  na kuuawa  Novemba 22, 1963), alikuwa akijulikana kwa kifupi kama JFK. 

JFK alikuwa mwanasiasa wa Marekani aliyekuwa rais wa 35 wa Marekani tangu Januari 1961 hadi kuuawa mwezi Novemba 1963. Alihudumu kwa wakati wa vita baridi. Katika utawala wake alihusika kusimamia uhusiano na Urusi wakati huo USSR. JFK aliingia madaraka kwa tiketi ya Chama cha Democratic. 

Alianza mbio za kuingia White House ya Washington D.C  akianza katika Baraza la Wawakilishi akitokea Massachussets na baadaye Seneti nchini humo. JFK alizaliwa Brookline, Massachusetts na alihitimu Chuo Kikuu cha Harvard mwaka 1940 kabla ya kujiunga na U.S. Naval Reserve mwaka uliofuata. 

Wakati wa Vita Kuu ya II, alisimamia mapambano ya majini katika boti za PT kwenye bahari ya Pasifiki na alipata Medali ya Navy na Marine Corps kwa ajili ya huduma yake. Baada ya vita, Kennedy aliwakilisha wilaya ya 11 akitokea  Massachusetts katika Baraza la Wawakilishi la Marekani kutoka mwaka wa 1947 hadi 1953. 

Alichaguliwa kwa Seneti ya Marekani na akahudumu kama Seneta mdogo kutoka Massachusetts tangu 1953 hadi 1960. Wakati akiwa Seneta, alichapisha kitabu chake “Profiles in Courage”, ambacho kilipata Tuzo ya Pulitzer kwa Wasifu. Katika uchaguzi wa rais wa 1960, Kennedy alimshinda mshindi wa Republican Richard Nixon, ambaye alikuwa makamu wa rais. Alipokuwa na umri wa miaka 43, akawa mtu wa pili mdogo zaidi kutumikia kama rais, mtu mdogo sana aliyechaguliwa kuwa rais wa U.S. 

Pia aliweka rekodi ya kuwa rais wa kwanza muumini wa kanisa katoliki kukalia kiti  kama haitoshi alikuwa rais wa kwanza kuhudumu katika Jeshi la Majini la Umoja wa Mataifa.  Wakati wa Kennedy katika ofisi kulikuwa  na mvutano mkubwa na nchi za Kikomunisti katika Vita Baridi. 

JFK aliongeza idadi ya washauri wa kijeshi kwa ajili ya Vietnam Kusini Ikikumbukwe kwamba JFK alipokea mikoba kutoka kwa Dwight D. Eisenhower. Mnamo Aprili 1961, aliidhinisha jaribio la pamoja la CIA  ambalo lilishindwa  kuipindua serikali ya Cuba ya Fidel Castro.

Hatimaye alikataa mipango ya Operesheni Northwoods na Wafanyakazi wa Pamoja ili kuondokana na mashambulizi ya bendera ya uongo juu ya udongo wa Marekani ili kupata uungwaji mkono kutoka kwa wananchi wa Marekani juu ya vita dhidi ya Cuba. Hata hivyo utawala wake uliendelea kupanga mpango wa uvamizi wa Cuba katika majira ya joto ya 1962. 

Mnamo Oktoba 1962, ndege za kijasusi za Marekani  ziligundua kuwa hazina ya zana kubwa za kivita zilizopelekwa na Urusi katika ardhi ya Cuba. Katika hilo kukazuka ugomvi wa siku 13 ambao uliwahusisha Marekani na Urusi aliyekuwa nyumba ya Cuba. Baada ya  mapigano hayo mataifa hayo yalifikia makubaliano waliyotiliana saini. Ndani ya nchi, JFK aliongoza juu ya uanzishwaji wa Peace Corps na kuunga mkono harakati za haki za kiraia, lakini ilifanikiwa tu katika kupitisha sera zake za ndani za Frontier.

JFK WAKATI WA UTOTO

JFK  alizaliwa kwa baba yake aliyekuwa mfanyabiashara na mawanasiasa Joseph Patrick ‘Joe’ Kennedy huku mama yake Rose Elizabeth Fitzgerald Kennedy  akiwa ni mtoaji wa huduma mbalimbali katika jamii. Baba yake P.J Kennedy alikuwa mwananchama wa bunge la serikali Massachussets. 

Wazazi wote wanne walikuwa watoto wa wahamiaji wa Ireland. JFK aliishi Brookline kwa miaka kumi ya kwanza ya maisha yake na alikuwa akisali katika Kanisa la St. Aidan, ambako alibatizwa mnamo Juni 19, 1917. Alisoma katika Shule ya Devotion Edward huko Brookline, pia Noble na Greenough karibu na Dedham, Massachusetts, JKF alikwenda tena katika shule ya Dexter  nayo ikiwa  katika Brookline. 

Mnamo Septemba 1931, JFK alikimbilia Connecticut katika shule ya Choate pale Wallingford. Wakati wa miaka yake katika Choate, JFK alikuwa na matatizo ya afya ambayo ilisababisha kupelekwa hospitalini hii ilikuwa mwaka 1934. Madaktari wa Hospitali ya New Haven, walidhani JFK angeweza kuwa na leukemia. 

Lakini baadaye ilikuja kujulikana kuwa sio Leukemi. Hiyo iligunduliwa baada ya juhudi za madaktari wa Kliniki ya Mayo huko Rochester, Minnesota. Mnamo Septemba 1935,JFK alifanya safari yake ya kwanza nje ya nchi wakati alipokuwa akienda London na wazazi wake na dada yake Kathleen. Septemba 1936, JFK alijiunga na Chuo cha Harvard, katika maombi yake ya kujiunga na chuo hicho alisema;  "Sababu nilizo nazo za kuchagua Harvard ni nyingi.  

Harvard inaweza kunipa historia bora na elimu bora zaidi kuliko chuo kikuu chochote Nimekuwa nilitaka kwenda huko.” Mwaka 1939 JFK alizunguka Ulaya, Umoja wa Kisovieti, Balkans, na Mashariki ya Kati katika maandalizi ya Thesis ya heshima ya Chuo cha Harvard. Kisha akaenda Czechoslovakia na Ujerumani kabla ya kurudi London mnamo Septemba 1, 1939, siku ambayo Ujerumani ilivamia Poland kuashiria mwanzo wa Vita Kuu ya II. 

Siku mbili baadaye, familia hiyo ilikuwa katika Baraza la Wakuu kwa mazungumzo ya kuidhinisha tamko la Uingereza la vita dhidi ya Ujerumani. Mnamo mwaka wa 1940 JFK aliingia Jeshi, lakini alikuwa na afya ya kutosha kutokana na matatizo yake ya chini ya nyuma. JFK aliapa kama Rais wa 35 saa sita mchana Januari 20, 1961. Katika anwani yake ya kuanzisha, alizungumza juu ya haja ya Wamarekani wote kuwa raia wenye nguvu, na kusema kwa bidii: "Usiulize ni nini nchi yako inaweza kukufanyia, waulize unachoweza kufanya kwa nchi yako. " 

Aliwaambia mataifa ya dunia kujiunga na kupambana na kile alichoita "maadui wa kawaida wa mtu: udhalimu, umaskini, magonjwa, na vita yenyewe." Akiwa Rais katika iKulu ya Marekani JFK alileta tofauti kubwa ukilinganisha na mtangulizi wake Eisenhower, na hakuwa na muda wa kukataa njia za Eisenhower. JFK alikuwa tayari kufanya maamuzi ya haraka yaliyotakiwa katika mazingira kama hayo. Alichagua mchanganyiko wa watu wenye ujuzi na wasiokuwa na uzoefu wa kutumikia katika baraza lake la mawaziri. "Tunaweza kujifunza kazi zetu pamoja", alisema JFK. 

Kwa kiasi kikubwa cha washauri wake wa kiuchumi, ambao walitaka kupunguza kodi, JFK alikubaliana nao haraka ahadi ya bajeti ya usawa.

KUUAWA KWA JFK

Rais Kennedy aliuawa huko Dallas, Texas, saa 12:30 jioni Central Standard Time siku ya Ijumaa, Novemba 22, 1963. Alikuwa Texas akiwa na safari ya kisiasa. Alipokuwa akiendesha gari la rais katika jiji la Dallas, alipigwa mara moja nyuma, risasi ikitoka kwenye koo yake, na mara moja katika kichwa. 

JFK alipelekwa Hospitali ya Parkland kwa ajili ya matibabu ya dharura, ambako alitamkwa kuwa amekufa baada ya dakika 30 baadaye. Alikuwa na umri wa miaka 46 na alihudumu Wiite House kwa siku  1,036. Lee Harvey Oswald muuaji wa JFK, alipigwa risasi na Jack Ruby mnamo Novemba 24, kabla ya kushtakiwa. Ruby alikamatwa na kuhukumiwa kwa mauaji ya Oswald. 

Ruby alifanikiwa kufuta hukumu yake na hukumu ya kifo lakini akawa mgonjwa na kufa kwa kansa Januari 3, 1967, wakati tarehe ya jaribio lake jipya likiwa limewekwa. Rais Johnson haraka alitoa amri ili kuunda Tume ya Warren-inayoongozwa na Jaji Mkuu Earl Warren-kuchunguza mauaji. Tume hiyo ilihitimisha kwamba Oswald alifanya peke yake kwa kuua Kennedy na kwamba Oswald hakuwa sehemu ya njama yoyote. Matokeo ya uchunguzi huu yanakabiliwa na wengi.

KILICHOENDELEA BAADA YA MAUAJI

Mnamo Novemba 22, 1963, Kennedy aliuawa huko Dallas, Texas. Makamu wa Rais Lyndon Johnson alichukua nafasi ya urais baada ya kifo cha JFK. 

Lee Harvey Oswald alikamatwa kwa uhalifu wa serikali, lakini aliuawa na kufa na Jack Ruby siku mbili baadaye. FBI na Tume ya Warren wote walimaliza rasmi kwamba Oswald aliyafanya mauaji hayo peke yake. Lakini makundi mbalimbali yalishutumu matokeo ya Ripoti ya Warren na yaliamini kwamba JFK alikuwa mwathirika wa njama. Baada ya kifo cha JFK, Congress ilifanya mapendekezo mengi, ambayo yalijumuisha Sheria ya Haki za Kiraia na Sheria ya Mapato ya mwaka 1964.

Kennedy anaendelea kuwa miongoni mwa marais wakubwa hususani katika sanduku la kura aliyewahi kutawala. Maisha yake binafsi pia yamekuwa ni mtazamo mkubwa wa kupendeza kwa umma. Uuaji huo ulikuwa ni wakati muhimu katika historia ya Marekani kwa sababu ya athari zake kwa taifa, na matokeo ya kisiasa yaliyofuata. 

Uchuguzi wa Habari wa Fox wa 2004 uligundua kuwa 66% ya Wamarekani walidhani kulikuwa na njama ya kumwua Rais Kennedy, wakati 74% walidhani kuwa ilikuwa siri ya wachache. Uchunguzi wa kampuni la uchambuzi nchini Marekani wa Gallup Novemba 2013 ulionyesha 61% waliamini kuwa njama, na 30% tu walidhani kuwa Oswald alifanya peke yake.  Huwezi kumaliza kumwelezea JFK lakini kwa uchache huo unaweza kupata picha.

IMETAYARISHWA NA: Jabir Johnson

SOURCE: Vyanzo mbalimbali