Kobe Tom wa Kilimanjaro mwenye umri wa miaka 150

Jabir Johnson akiwa na Kobe Tom

Maajabu hayawezi kwisha, Maajabu si tunayaona kila siku za maisha yetu? Maajabu, hakika hayawezi kwisha, Maajabu kila mahali maajabu, Maajabu katika ardhi na katika mbingu, Maajabu katika bahari, Maajabu kwako mwenyewe na mazingira yanayokuzunguka, Maajabu katika Jua, mwezi na nyota, Maajabu katika miti na nyasi, Maajabu katika vilivyo hai na visivyo hai, Maajabu hayawezi kwisha; ndivyo makala haya yanavyoanza.

Reptilia ni aina ya viumbe ambao hutambaa, kwa mujibu wa Wikipedia reptilia ni kundi la wanyama wenye damu baridi, ngozi ya magamba badala ya nywele au manyoya wakipumua kwa mapafu.

Huzaa kwa njia ya mayai; wengine hutaga mayai na watoto wanatoka nje bila ngazi ya kiluwiluwi au kwa spishi kadhaa mayai yanaiva ndani ya tumbo la mama na watoto wanazaliwa hai.

Kibiolojia ni ngeli ya vertebrata. Jina Reptilia limetokana na maumbile yao maana wanatambaa na tumbo juu ya ardhi; ama kwa miguu mifupi kama mijusi au bila miguu kama nyoka. Reptilia wanapatikana maeneo yote ulimwenguni isipokuwa katika bara la Antaktika.

Shukrani za pekee zimwendee mwanasayansi mwenye asili ya Italia Josephus Nicolaus Laurenti (4 Desemba 1735 - 17 Februari 1805), ambaye alizaliwa na kufia jijini Vienna huko Austria kwani ndiye aliyefanya ugunduzi wa neno hili Reptilia baada ya utafiti wa muda mrefu. 

Hata hivyo mpaka sasa kumekuwa na makundi makubwa ya reptilia lakini miongoni mwa viumbe hao ni Kobe.

Kobe Tom wa Kilimnjaro

KWANINI KOBE?

Kobe/Makobe ni wanyama wadogo hadi wakubwa wa oda ya Testudines katika ngeli ya Reptilia. Spishi zinazoishi baharini huitwa kasa. Kiwiliwili chao kimefunikwa kwa gamba gumu liitwalo galili.

Kwa kawaida galili hii ni yabisi, lakini kuna spishi zilizo na galili nyumbufu, zote spishi za maji. Kichwa, miguu na mkia inachomoza kutoka galili lakini katika spishi nyingi inaweza kuvutwa ndani hususani spishi za nchi kavu. Bara la Afrika ni miongoni mwa maeneo ambayo kobe hupatikana kwa wingi.

Vyanzo mbalimbali vimetoa aina za kobe na majina yake hususani katika ‘Familia’ ya Testudinidae kama vile Kobe Dubwana wa Aldabra, Kobe-bawaba wa Bell, Kobe-bawaba Misitu, Kobe-bawaba wa Speke, Kobe-chapati, na Kobe-chui.

Kobe Tom ni mojawapo ya kobe ulimwenguni wa aina ya Aldabra ambao wanaweza kuishi miaka akali ya 250.

KOBE DUBWANA WA ALDABRA YUKOJE?

Hawa ni kobe wenye maumbo makubwa ambao inadaiwa ndio wanaoishi muda mrefu kuliko kobe wengine wote ulimwenguni. Imedaiwa kuwa wana uwezo wa kuishi ulimwenguni kwa zaidi ya miaka 200 na wakati mwingine inakuwa vigumu kuwajua muda ambao wameishi kutokana na kujificha wasionekana na wanadamu.

Barani Afrika walio wengi waliingia wakitokea nchini India na kufikia katika visiwa vya Ushelisheli wakiwa mikononi mwa walowezi kutoka Ulaya. Ushahidi mwingine wa walowezi kutoka barani Ulaya kama Jan van Riebeeck alipogundua mji wa Cape Town nchini Afrika Kusini mwaka 1652.

Vyanzo vinasema mwishoni mwa miaka ya 1903 walowezi kutoka Ulaya wapatao 280 walitua Afrika Kusini. Hali hiyo imekuwa tofauti kidogo wa kwa Kobe Dubwana wa Aldabra aliyepo Kilimanjaro nchini Tanzania.

Mkoani Kilimanjaro kobe huyo ambaye yupo hadi hii leo inadaiwa kuwa alifika katika maeneo ya Masama katika mashamba ya walowezi miaka ya 1850. Mwaka 1844 ukanda wa Afrika Mashariki ulifikiwa na walowezi kutoka Ujerumani Johann Ludwig Krapf and Johannes Rebmann walipeleka taarifa za maeneo muhimu ya uwekezaji.

Hivyo kundi kubwa miaka michache baadaye lilianza kuja Afrika Mashariki na miongoni mwa maeneo waliyofika ni mkoa wa Kilimanjaro.

Kilimanjaro ni miongoni mwa maeneo yenye mashamba makubwa ya kahawa, baada ya uhuru wa Tanganyika mwaka 1961 ardhi ilibidi ilirudi serikalini hadi leo ambapo serikali ya Tanzania imekuwa ikiwapa wawekezaji kwa ajili ya kuyaendeleza.

 Aldabra aliyepo katika Mashamba ya Tudeley, Masama wilayani Hai katika mkoa wa Kilimanjaro anafahamika kwa jina la ‘Tom.’

‘Tom’ ni kobe dume ambaye hadi tunavyoongea hajawahi kufanya mapenzi ili kuendeleza uzao wake kutokana na kushindwa kupata jike la kumfariji kwa muda wote tangu kuonja hali ya hewa ya dunia.
 

Mkurugenzi wa Tudeley Jesse Natai

Mkurugenzi wa Tudeley Jesse Natai alisema Tom amekuwa katika wakti mgumu wa kuendeleza uzao wake kutokana na kukosekana kwa jike.

“ Wakati nachukua mashamba haya ya kahawa nilimkuta, na historia yake imekuwa ikitofautiana lakini ambayo inaaminiwa ni ile ya wakati walowezi walipofika mkoani Kilimanjaro miaka ya 1800,” alisema Natai.

Pia mpaka sasa Wizara ya Maliasili bado haijatilia mkazo uzito suala la Tom ili ikiwezekana awe kivutio cha watalii.  Pia Natai ameshauri ikiwezekana atafutiwe jike ili mbegu yake isipotee.

Natai aliongeza kuwa kuna wakati Tom hupiga kelele na kujigaragaza kwenye matope akijichua kwa takribani saa mbili kutokana na kukosa huduma hiyo.

Kinachostaajabisha kwa Kobe Tom ni kwamba anapendelea zaidi rangi nyeusi, pindi akiona mtu ameivaa nguo ya rangi hiyo hutoa mlio wa kukubali na kuanza kumfuata mtu huyo. 


Hayo ndiyo maajabu ya Kobe Dubwana wa Aldabra aliyepo Kilimanjaro maarufu Kobe Tom. Hakika Maajabu hayawezi kuisha.

Makala haya yametayarishwa na Jabir Johnson, kwa maoni au ushauri 0768 096 793 au baruapepe: jaizmela2010@gmail.com

Pia ilitolewa katika gazeti la Tanzania Daima