Unaadhimishaje siku ya Pweza?

Kuna methali isemayo, Choko mchokoe pweza, binadamu hutomuweza. Hii ni miongoni mwa methali za Kiswahili ambazo zinamtaja pweza.  

Tafsiri sahihi ya methali hii ni epukana na mtu ambaye huenda akaleta matatizo kwani mpiga ngumi ukuta huumiza mkonowe au mpiga mbizi nchi kavu huchunua usowe. Jambo la msingi kwanini walimtaja pweza wasitaje kiumbe mwingine?

Jibu ni rahisi pweza ni wanyama wa bahari wenye minyiri (mikono) minane inayobeba vikombe vya kumung'unyia na inayotumika kwa kukamata wanyama wadogo. Wana mdomo unaofanana na ule wa kasuku.

Pweza huogelea kwa kuondoa maji kwa nguvu kupitia mrija wake. Wanaweza kubadilisha rangi yao na pengine umbo wao ili kufanana na kinyume na kujificha kwa mawindo na maadui. Wakivumbuliwa huruka wakitoa ghubari la kiwi (maada kama wino) ili kukanganya adui.

Pweza wanaweza kushambulia watu lakini hii ni adimu. Wakichochewa wanauma kwa domo lao na wanatoa sumu, lakini spishi moja tu, pweza mizingo-buluu, ana sumu inayoweza kuua watu. Adui mkubwa viumbe hawa ni samaki aina ya pomboo na binadamu.

Kiumbe huyu huliwa sana na watu waishio pembezoni mwa bahari kwa sababu ana nyama nzuri tu, ila huwa na chumvi nyingi. Katika utamaduni hasa wapwani supu ya samaki huyu hupendwa sana na kumekuwa na imani kuwa supu yake si supu tu ya kawaida kama ulizowahi kunywa.

Daktari mmoja wa masuala ya virutubisho nchini anasema Pweza ana protini na madini ya selenium; ambayo yana umuhimu mkubwa. Pweza amejawa na wingi wa virutubisho ambavyo husaidia mwili kujikinga dhidi ya magonjwa kama vile saratani kama saratani ya mdomo, utumbo mkubwa, tumbo, matiti, shingo ya kizazi na pia kansa ya mapafu.

Faida nyingine pweza ana virutubisho vinavyosaidia kuukinga mwili dhidi ya kupungukiwa na uwezo wa ubongo hasa kwa wenye umri mkubwa. Kitaalamu tatizo hili huitwa Alzheimer. Pweza huwasaidia walaji kujikinga dhidi ya ugonjwa wa Pumu. 

Wataalamu wamegundua kuwa mlaji wa pweza yupo katika hatari ndogo ya kuugua ugonjwa wa pumu. Hata wenye ugonjwa huo huweza kupata virutubisho vya kupunguza athari za ugonjwa. Pweza husaidia mwili kufanya kazi zake vizuri ikiwamo mmeng’enyo wa chakula, upumuaji na hata mzunguko wa damu.

Minofu ya pweza huusaidia mwili kuzalisha haemoglobin ambazo ni muhimu katika damu. Hii ni kwa sababu pweza ana madini aina ya shaba ambayo ni muhimu kwa kazi hiyo. Kwa upande wa kina mama, pweza husaidia katika uzalishaji wa maziwa pindi wanapojifungua.

Watumiaji wa supu na minofu ya pweza ni kuwa huongeza madini joto mwilini. Virutubisho vilivyomo ndani ya pweza husaidia kupunguza athari za maradhi ya moyo kwa kuwepo mafuta ya omega-3 fatty acid.

Licha ya watanzania wengi hususani wa pwani kumpenda pweza, lakini wavuvi wa aina ya samaki huyo wanasema kuwa kazi ya kumtafuta pweza ni ngumu sana kwani mtu huhitaji kuwa na ujuzi maalum, afya bora na vifaa vilivyo vinavyostahili.

Oktoba 8 kila mwaka dunia huadhimisha siku ya Pweza; sababu kuu ni kutambua mchango wa kiumbe huyu kwa maisha ya watu kama sababu mbalimbali zilivyoanishwa za kiafya na kiuchumi.

Pia siku hii iliwekwa kwa ajili ya kutambua kiumbe huyu kwani ni miongoni mwa viumbe wa zamani sana kutambuliwa na mwanadamu, mabaki ya kiumbe huyo yanaonyesha alikuwepo miaka milioni 300 iliyopita.

Pweza ana damu ya rangi ya bluu ambayo ina madini ya shaba kwa jina hymocianin ambayo humsaidia kuishi chini ya bahari. Hata hivyo umri wao wa kuishi duniani hususani kwa pweza mkubwa ni miaka mitano

Wakati unapoiadhimisha siku hii, tambua kwamba akili yake ipo mikononi mwake huku mishipa yaani neuros ipo kichwani. Hii ndio sababu mikono minane ya pweza huweza kufanya kazi tofauti kwa wakati mmoja. Pia jike huatamia mayai kati ya 100,000 na 400,000 na kuyatotoa baada ya majuma manne hadi nane.