Kwanini Lubanga anatajwa kama Nelson Mandela wa Ituri?

Thomas Lubanga Dyilo

Maelfu ya watu wa Afrika Mashariki walishtushwa na taarifa majuma kadhaa yaliyopita pale jina la Thomas Lubanga Dyilo, lilipokuwa likitajwa na wenyeji wa Mashariki wa Jamhuri ya Kidemokrasi ya Kongo (DRC) ambao walimpokea kwa furaha na shangwe baada ya kumalizika kifungo cha takribani miaka 15 jela na kurudi kwao Ituri.

Ilikuwa hivi; Baada ya kukaa jela kwa kipindi cha zaidi ya miaka 16 kutumikia adhabu ya Mahakama ya Kimataifa ya Uhalifu (ICC), kiongozi wa zamani wa waasi wa UPC, Thomas Lubanga, alirejea nyumbani na kupokelewa na maelfu ya raia.

Maelfu ya watu walijjitokeza mjini Bunia kumpokea Lubanga, ambaye baadhi ya watu wa kabila lake la Bahema walimbatiza jina la Nelson Mandela wa Ituri.

Édouard Unwanga Balladur, mmoja wa wazee wa busara wa kabila la Alur, aliiambia DW kwamba Lubanga "alipatishwa tabu ya bure na ilhali alikuwa akifanya jambo kwa manufaa ya wakaazi wa Ituri", alipokuwa kiongozi wa kundi la waasi wa Muungano wa Wazalendo wa Congo, UPC.

Lubanga, aliyewasili Bunia baada ya kuwa gerezani nchini Uholanzi kwa muda wa miaka 14, sasa anakabiliwa na kibarua kigumu cha kuyapatanisha makabila ya Bahema na Lendu, kufuatia mauaji yanayoendelea katika wilaya ya Djugu.

Mauaji hayo yanayofanywa na waasi wa CODECO wanaotokea kabila la Walendu na yanayowalenga watu wa kabila la Bahema hayajatajwa hadi sasa kuwa ni mauaji ya kikabila.

Kuwasili kwa Lubanga kumesadifiana pia na kipindi cha maombolezo kwa watu wa Ituri kufuatia mauaji ya wenzao wapatao 50 yaliyofanywa na waasi wa kundi la ADF katika vijiji vya Belu, Payipayi na Katanga, katika wilaya ya Irumu, kusini mashariki ya Bunia, wilaya inayopakana na wilaya ya Beni katika mkoa jirani wa Kivu ya Kaskazini.

Waasi wa ADF, wamekuwa wakifanya mauaji kila kukicha katika wilaya ya Beni, kwa sasa wanafanya mauaji hayo hayo katika vijiji mbalimbali vya mkoa wa Ituri.

Lubanga alikutwa na hatia Machi 14, 2012 na Mahakama ya Kimataifa ya Uhalifu wa Kivita (ICC) iliyopo The Hague, Uholanzi  kutokana na makosa ya kivita yaliyoorodheshwa likiwamo la kuwatumikisha watoto chini ya umri wa miaka 15 kama askari wa kivita na kuwajumuisha katika uhasama huko Mashariki wa Jamhuri ya Kidemokrasi ya Kongo (DRC). Alihukumiwa Julai 10, 2012 na kutupwa jela kwa jumla ya miaka 14.Mnamo Desemba 1, 2014 ilithibitishwa na mahakama kuhusu makosa yake ambapo Desemba 19, 2015 Lubanga aliendelea kusalia jela za DRC.

Lubanga alizaliwa Desemba 29, 1960 huko Djiba katika Jimbo la Ituri wakati huo ikiitwa Jamhuri ya Kongo au Leopoldville. Alikuwa miongoni mwa watu kabila la Hema-Gegere. Alisoma elimu yake katika Chuo Kikuu cha Kisangani shahada ya Saikolojia . Alioa na akajaliwa kuwa na watoto saba.

Thomas Lubanga wakati akiwa kiongozi wa kundi la UPC

Wakati wa Vita vya Pili vya Kongo ambavyo vilianza mnamo mwaka 1998 Lubanga alikuwa Kamanda wa Kijeshi na Waziri wa Ulinzi wa Vuguvugu la RCD-ML. Mnamo Julai 2001 alianzisha kundi jingine ambalo aliliita UPC. Mapema mwaka 2002 Lubanga aliondolewa katika vuguvugu la RCD-ML hivyo akaamua kuanzisha kundi jingine la waasisi. Mnamo Septemba akawa Rais wa kundi hilo la UPC ambapo alianzisha tawi la kijeshi la FPLC.

Human Rights Watch ililishtaki kundi la UPC chini ya amri za Lubanga kwa kufanya mauaji ya kikabila, mateso, ubakaji  na kuwajumuisha watoto kuwa askari wa kijeshi. Kati ya Novemba 2002 na June 2003 inaelezwa kuwa UPC iliwaua raia wasio na hatia 800 kwa kigezo cha ukabila katika machimbo ya dhahabu katika eneo la Mongbwalu. Kati ya Februari 18 na Machi 3, 2003 kundi la UPC lilitoa taarifa kuwa limeharibu vijiji 26 na kuua takribani watu 350 na wengine 60,000 kuyakimbia makazi yao.

Aidha Human Rights Watch ilidai kuwa Lubanga aliwaajiri watoto 3,000 kuwa wanajeshi ambapo watoto hao walikuwa na umri kati ya miaka 8 na 15. Lubanga aliwahi kusema kuwa aliitaka kila familia katika eneo lake kumsaidia katika vita hiyo kwa kuchangia kitu kama fedha, ng’ombe au watoto kujiunga na jeshi ili kuzuia uonezi wa vikundi vya waasi kutoka nje vinavyoimezea ardhi yao.

NELSON MANDELA ALIKUWA MTU WA NAMNA GANI?

Nelson Mandela enzi za uhai wake

Juni 12, 1964 Nelson Mandela, mwanasiasa maarufu nchini Afrika Kusini na duniani kwa ujumla ambaye alikuwa mtu muhimu katika kuutokomeza ubaguzi wa rangi nchini humo alihukumiwa kifungo cha maisha kutokana na harakati hizo. Kwa ufupi ni kwamba alianza kutumikia kifungo cha miaka 27 jela.

Mandela alikuwa mtoto wa Chifu wa kabila la Tembu, Chifu Henry Mandela. Mandela alizaliwa katika kijiji cha Mveso kwenye mji mdogo wa Transkei, Julai 18, 1918.

Mandela alikamatwa, akatiwa hatiani na kuhukumiwa kifungo cha maisha gerezani kuanzia mwaka 1964 hadi 1990, ambapo maisha yake kama kiongozi wa harakati za kupambana na ubaguzi wa rangi yakajulikana dunia nzima. Kama mfungwa wa dhamiri, Mandela mara kwa mara alikataa kuachiwa kwa masharti.

Mwaka 1990, akiwa amekaa jela kwa miaka 27 na akiwa na umri wa miaka 71, iliachiwa huru bila masharti yoyote baada ya utawala wa kibaguzi kushinikizwa na jumuiya ya kimataifa.

Mwaka 1944, alijiunga na chama cha siasa cha African National Congress (ANC), kilichoundwa kwa lengo la kukabiliana na sera za ubaguzi wa rangi za serikali ya wachache ya nchini Afrika Kusini iliyoongozwa na watu weupe.

Na baadaye, mfumo huu ukabadilika na kuwa mapambano ya muda mrefu dhidi ya ubaguzi yaliyoongozwa na Mandela. Nelson Mandela aliunda tawi la kijeshi ndani ya ANC lililojulikana kama "Umkhonto we Sizwe" au "Mkuki wa taifa" ili kukabiliana na serikali iliyoko mamlakani na sera zao za ubaguzi wa rangi.

Alishitakiwa kwa hujuma na kupanga njama za kuipindua serikali mnamo mwaka 1964, na ndipo alipofungwa kifungo cha maisha katika gereza lililopo kwenye kisiwa cha Robben.

Mandela alikivutia kizazi cha Afrika Kusini kwa kuwa ingawa alikuwa kifungoni kwa muda mrefu, utu wake na mtizamo wake juu ya ulimwengu ulipenya hadi nje ya kuta za gereza.

Miongo kadhaa aliyotumikia kifungo haikumvunja nguvu, bali ilimjengea mchango wake wa kihistoria katika mapambano ya kusaka uhuru wa taifa hilo.

Baadhi ya nyimbo za kupinga ubaguzi wa rangi zilitoa mwito wa kuachiwa huru kwa Nelson Mandela, na miongoni mwa nyimbo hizo ni ule wa Johnny Clegg na Savuka ulioitwa, "Asimbonanga" ukiwa na maana "Hatujamuona". Alifariki dunia jijini Johannesburg, Afrika Kusini Desemba 5, 2013.

Hivyo basi huenda watu wa Bunia na Ituri kwa ujumla wake wanamuona Lubanga kurandana kiasi na Mandela licha ya kuonekana kuwa na makosa ambayo yalimfanya atupwe jela. Hata hivyo wanasalia kuamini kuwa mtazamo wake juu ya watu wa ardhi yake ni mzuri hata kama haupendezi kwenye macho ya walio nje ya hapo.