Namna Shamba la Miti Rongai linavyopambana kupata suluhisho la Tezi Dume

 

Wachina wana methali isemayo, “Wakati mzuri zaidi wa kupanda mti ulikuwa miaka 20 iliyopita. Wakati mzuri wa pili ni sasa.”

Nchini Uingereza alitokea mchezaji wa raga kwa jina Nelson Faviell Henderson ambaye alizaliwa tarehe 24 Septemba 1865.

Nyota huyo wa raga alifariki dunia miaka 80 iliyopita  (Juni 16, 1943) na alizikwa huko Blewbury, Berkshire nchini England.

Hakuwa maarufu sana miongoni mwa wafuatiliaji wa mchezo huo lakini umaarufu wake ulikuja baada ya siku moja kuhojiwa.

Unajua alisema nini katika mahojiano hayo? Alisema, “Maana halisi ya maisha ni kupanda miti.”

Nukuu hiyo inaishi hata leo kutokana na ukweli kwamba miti imekuwa msaada mkubwa katika miasha ya binadamu.

Mnamo Machi 27, 2023 Makamu wa Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania Mhe. Dkt. Philip Isdor Mpango alisema kupanda miti ni suala la lazima na alizitaka Halmashauri zote nchini kusimamia kwa karibu na kuhakikisha kwamba mazingira ya maeneo yao yanakuwa ya kijani, safi na ya kuvutia na zoezi hilo liwe endelevu.

Dkt. Mpango  aliyasema hayo wakati akizindua kampeni ya kupanda miti kitaifa ya Wakala wa Huduma za Misitu Tanzania (TFS), uzinduzi uliofanyika katika eneo la Mtumba Jijini Dodoma.

Katika uzinduzi wa kampeni hiyo zaidi ya miti 3000 ilipandwa katika eneo la Mtumba jijini Dodoma.

Kwanini jamii mbalimbali zinasisitiza suala la upandaji miti?

Hiyo ni kutokana na faida zinatokana na miti ambazo ni Miti hutoa oksijeni ambayo tunahitaji kupumua.

Miti hupunguza kiwango cha mtiririko wa maji ya dhoruba, ambayo hupunguza mmomonyoko na uchafuzi wa mazingira katika njia zetu za maji na inaweza kupunguza athari za mafuriko.

Aina nyingi za wanyamapori hutegemea miti kwa makazi. Miti hutoa chakula, ulinzi, na nyumba kwa ndege na mamalia wengi.

Pia binadamu wamekuwa wakivuna na kutumia miti kwa matumizi ya dawa kwa miaka mingi kutokana na changamoto za maradhi mbalimbali.

Hata sasa dawa kutoka kwa miti, nyingine zimekuwa zikitlewa kutoka kwenye kuni, magome ya miti, mizizi, majani, maua, matunda au mbegu hayo yote ni msingi kwa ustawi wa mamilioni ya watu.

Katika makala haya tutaangazia namna TFS inavyopambana kuendelea kuifanya miti kuwa sehemu ya maisha ya binadamu hususani kupanda miche tiba kwa ajili ya kukabiliana na maradhi mbalimbali ikiwamo tezi dume.

Tafiti mbalimbali zinaonyesha kuwa ugonjwa wa tezi dume unashambulia wanaume wenye umri kuanzia miaka arobaini (40) na kuendelea, hii inatokana na kuongezeeka kwa vichocheo vya homoni katika mwili ambavyo vinasababisha tezi dume kukua na kuathiri kibofu cha mkojo.

Uvimbe wa tezi dume ukiwa mkubwa sana, mgonjwa hushindwa kukojoa hivyo mkojo kuendelea kujaa kwenye kibofu hali ambayo hulazimu kuwekewa mrija maalumu kumsaidia kutoa haja ndogo.

Sasa basi TFS imetoa matumaini mapya kwa wagonjwa wa tezi dume nchini baada ya kuotesha miche tiba ya asili kwa ajili ya kutatua changamoto hiyo.

Akizungumza katika Shamba la Miti la Rongai lililopo, North Kilimanjaro Mhifadhi Msaidizi Fred Ng’wavi amesema uoteshaji huo umefanywa kwa ushirikiano na Taasisi ya Utafiti ya Muhimbili (MUHAS)

“Miche tunayozalisha hapa ni ya mbao laini, na miche ya miti migumu kutoka kwenye misitu yetu ya hifadhi, tulipo tupo katika kitalu cha miti inayoitwa Brunos Africana ambayo inajulikana kama Mkoma Oyee; ni miti tiba ambayo inatibu tezi dume na taasisi ya utafiti ya Muhimbili (MUHAS) waliingia makubaliano na TFS kwa ajili ya kuzalisha hii miche,” amesema Ng’wavi.

Aidha Mhifadhi huyo ameongeza kuwa ndani ya miaka mitano miche hiyo maarufu kwa jina la Mkoma Oyee itaweza kuoteshwa katika mashamba mengine ya TFS yenye hali ya hewa kama ya Rongai

Eneo ambalo lilionekana kama linaweza kutunza miti hii ni shamba letu ambalo kwa kiasi kikubwa miti hii kwenye kitalu hiki kwa hapa ipo zaidi ya 28,500 tunaisambaza nchi nzima kwenye mashamba ya TFS ili kurahisisha upatikanaji wa miti tiba aina hii ya Brunos Africana…hivyo kwa miaka hii ya karibuni kuanzia miaka 10 au mitano tutapata miti mingi,” ameongeza Mhafidhi huyo.

Wakazi wa mkoa wa Kilimanjaro wameonyesha kuguswa na hatua ya TFS na MUHAS kuiona changamoto ya tezi dume nchini na kuitafutia tiba

“Mimi nimelipokea kwa furaha sana na kwa upana kwasababu Tanzania tuna misitu mingi lakini tunashindwa kuitumia; wenzetu ukiangalia kwa mfano China, wa India dawa hizi za miti asili zinawasaidia sana,” amesema Hamad Haule mkazi wa Moshi.

Kwa upande wake Mkazi wa Moshi Samwel John amesema, “Kwanza kabisa ninashukuru kwa kupata taarifakuwa wataalamu wetu wa tiba asili wameendelea kugundua dawa  ambazo zinasaidia magonjwa mengi kama tezi dume.” 

Mkoma Oyee ni jina maarufu nchini Tanzania ambapo miti hii inafanana na ile ya Uganda maarufu Warbugia Ugandensis.

Miti hii hustawi zaidi katika eneo la Afrika Mashariki hivyo TFS na MUHAS wameonyesha njia kwa watanzania wenye maradhi ya tezi dume.