Prof. Ndakidemi akabidhi mifuko 100 ya saruji Mabogini

Prof. Ndakidemi (kulia) alisema, "Kata ya Mabogini ndiyo Kata pekee yenye changamoto ya upunguzu wa vyumba vya madarasa, baada ya kuliona hili nimeguswa kuchangia mifuko ya saruji 100 ambapo shule ya sekondari Mabogini nimewapatia mifuko 40 na shule ya Mpirani mifuko 60 ya saruji,"

 

MBUNGE wa Moshi Vijijini Profesa Patrick Ndakidemi, Januari 7, 2021 alikabidhi mifuko 100 ya saruji yenye thamani ya shilingi milioni 1.5 kwa ajili ya kuharakisha ukamilishaji wa vyumba vya madarasa katika shule ya sekondari Mpirani na Mabogini zilizopo katika Kata ya Mabogini wilayani humo, zinazokabiliwa na uhaba mkubwa wa vyumba vya madarasa.

Aidha Mbunge huyo pia alikabidhi kiasi cha Sh. milioni moja katika shule ya Sekondari Cyril Chami iliyopo Kata ya Kibosho Mashariki kwa ajili ya kununu bati za kuezekea madarasa, hafla ya makabidhiano hayo ilifanyika mbele ya Ofisa Elimu  Sekondari Wilaya ya Moshi Juma Tukosa, kwa niaba ya Mkurugenzi mtendaji wa halmashauri hiyo Kastori Msigala.

 “Mimi kama mdau wa maendeleo nimeguswa na changamoto hii nikaona ni vema nikachangia kwenye ujenzi wa vyumba vya madarasa saba ambayo yanapungua katika shule ya sekondari Mpirani na Mabogini, ili hawa watoto wetu waende shule ili waeze kufanikisha azma yao ya elimu ambayo serikali inapambana ili kila mtoto anayestahili aweze kwenda sekondari,”alisema Mbunge Ndakidemi.

Aliongeza “Kata ya Mabogini ndiyo Kata pekee yenye changamoto ya upunguzu wa vyumba vya madarasa, baada ya kuliona hili nimeguswa kuchangia mifuko ya saruji 100 ambapo shule ya sekondari Mabogini nimewapatia mifuko 40 na shule ya Mpirani mifuko 60 ya saruji,”alisema.

Ndakidemi alisema shule ya sekondari Mabogini inakabiliwa na upungufu wa vymba vya madarasa matatu, huku shule ya Mpirani ikikabiliwa na upungufu wa vyumba vya madarasa manne.

Kwa upande wake Ofisa Elimu Sekondari Wilaya ya Moshi  Juma Tukosa,  alisema halmashauri hiyo inazo jumla ya shule za sekondari 98,  kati ya hizo shule 59  ni shule za serikali na kwamba shule tatu kati ya hizo 59 ni kwa ajili ya wanafunzi wa kidato cha tano na sita.

“Halmashauri ya Moshi inajumla ya shule za sekondari 98, kati ya hizo shule za sekondari za serikali ziko 59, zinazoendeshwa na na taasisi za binafsi na madhehebu ya kidini ziko 39, shule 59 za serikali tulizonazo shule tatu ni kwa ajili ya kidato cha tano na sita,”alisema Mwl Tukosa.

Alisema idadi ya wanafunzi waliofaulu kuingia kidato cha kwanza 2021 ni wanafunzi 7,923 kati ya hao wanafunzi 350,  walikuwa hawajachaguliwa  kutokana na upungufu wa vyumba vya madarasa, ambapo upungufu huo wa vyumba vya madarasa upo katika Kata ya Mabogini yenye shule mbili za sekondari.

Akizungumzia msaasa huo wa saruji ulitolewa na Mbunge, ambao unakwenda kuchagiza ujenzi wa vyumba vya madarasa kwa ajili ya kupokea wanafunzi kwa muhura wa masomo 2021  Makamu mkuu wa shule ya Sekondari Mpirani Mwl Remmy Kaganga, alisema “Mifuko 60  ya saruji iliyotolewa itatusaidia sana kwa ujenzi wa madarasa manane ambayo tunayajenga kwa ajili ya wanafunzi wa kidato cha kwanza,”alisema Kaganga.

Alisema “Tunahitaji madarasa manane ili tutosheleza wanafunzi 596, waliopangwa katika shule yetu, pia tunaishukuru serikali ambayo imetusaidia Sh. milioni 47 kwa ajili ya ujenzi wa vyumba mawili vya madarasa kwa Sh. milioni 40 na choo kitakachogharimu kiasi cha Sh. milioni 7, ”alisema.

Hata hivyo Makamu huyo wa shule aliishukuru Halmashauri ya Moshi kwa kuwapati Sh Ml. 15 kwa ajili ya kutengeneza madawati ya kidato cha kwanza kwa wanafunzi wanaotarajiwa kuwapokea.

Naye Mwenyekiti wa Kijiji cha Chekereni  Kamili Kishingo,  alisema shule ya sekondari Mabogini inauhitaji mkubwa wa vyumba vya madarasa  zaidi ya saba kulingana na uhitaji ikiwemo hostel, pamoja na maabara.

Mbunge wa Moshi Vijijini Profesa Patrick Ndakidemi, Januari 7, 2021 alikabidhi mifuko 100 ya saruji yenye thamani ya shilingi milioni 1.5 kwa ajili ya kuharakisha ukamilishaji wa vyumba vya madarasa katika shule ya sekondari Mpirani na Mabogini zilizopo katika Kata ya Mabogini wilayani humo, zinazokabiliwa na uhaba mkubwa wa vyumba vya madarasa.

 

 

Read More

Baada ya Likizo, sasa Shule

 

Dira ya Maendeleo ya Taifa 2025 ukurasa wa 19 inasema, “Elimu ichukuliwe kama mkakati kwa kuweka mageuzi ya kifikra na kuunda taifalililoelimika  vizuri,  lenye  maarifa  ya  kutosha  yanayohitajika  katika  kutatua  kwaufanisi  na  kiushindani  changamoto  ya  maendeleo  inayoikabili  nchi.  Kutokana  na hilo,  mfumo  wa  elimu  hauna  budi  kupangwa  upya  na  kubadilishwa  kwa  ubora unaolenga katika kukuza ubunifu na utatuzi wa matatizo.”

Historia ya Elimu Tanzania Bara imegawanyika katika sehemu mbili ambazo ni kabla na baada ya uhuru. Kabla ya kuja kwa wageni katika mwambao wa Tanganyika, kila kabila lilikuwa na mfumo wake wa elimu ya kijadi. Elimu ya Kijadi ilitokana na taratibu za kila siku za jamii za makabila mbalimbali.

Elimu hiyo iliyojumuisha maarifa, stadi, maadili, utamaduni, mbinu na taratibu nzuri za kufanya kazi na kujilinda kutokana na mabaa ya njaa, magonjwa na maadui wa usalama wa jamii na wa mali zao ilirithishwa kutoka kizazi kimoja hadi kingine.

Mambo ya kujifunza yaligawanyika kirika na kutolewa na watu wazima nyumbani, kazini na katika nyanja nyingine za maisha. Mfumo huu ulianza kuwa na mabadiliko katika malengo na utoaji wake tangu wakoloni walipoingia nchini.

Wageni wa kwanza Tanzania Bara walikuwa Waarabu, wakifuatiwa na Wareno, Wajerumani na Waingereza.

Kwa kuwa wageni hao walipokezana madaraka ya sehemu ya nchi au nchi nzima, kila kundi lilibadili mfumo wa elimu kulingana na matakwa yao bila kujali yale yaliyokuwa na manufaa kwa Watanzania Bara.

Shule za mataifa mbalimbali zilitofautiana katika malengo, mitaala, sifa na taaluma za walimu, lugha ya kufundishia, na ubora wa majengo ya shule na nyumba za walimu.

Waarabu walipoingia walianzisha mafunzo ya Quran. Elimu hii ilitia mkazo uenezi wa dini ya Kiislamu na Utamaduni wa Kiarabu. Utawala wa Kijerumani na Kiingereza ulitanguliwa na ujio wa Wamisionari.

Walipofika, Wamisionari walitoa elimu kufuatana na imani yao na historia ya nchi walikotoka. Elimu ya Wamisionari ilisisitiza uenezi wa dini ya Kikristo. Utawala wa Kijerumani ulitoa elimu iliyotilia mkazo stadi, maarifa na mafunzo ya kazi na uraia mwema kwa Serikali ya Ujerumani.

Mfumo wa elimu ya Waingereza katika Tanzania Bara ulikuwa na misingi ya ubaguzi wa rangi na ulitoa nafasi na nyenzo bora zaidi za elimu kwa watoto wa Kizungu na Kiasia kuliko Waafrika.

Lengo kubwa la elimu lilikuwa ni kupata watumishi Waafrika ambao wangetumika katika kutetea matakwa ya wakoloni, na hivyo kuwafanya wasomi kuwa tegemezi.

Dira ya Maendeleo ya Taifa 2025 ukurasa wa 19 inasema, “Elimu ichukuliwe kama mkakati kwa kuweka mageuzi ya kifikra na kuunda taifalililoelimika  vizuri,  lenye  maarifa  ya  kutosha  yanayohitajika  katika  kutatua  kwaufanisi  na  kiushindani  changamoto  ya  maendeleo  inayoikabili  nchi.  Kutokana  na hilo,  mfumo  wa  elimu  hauna  budi  kupangwa  upya  na  kubadilishwa  kwa  ubora unaolenga katika kukuza ubunifu na utatuzi wa matatizo.”

Serikali ya Tanzania imetambua umuhimu wa kuwekeza kwa watu wake kwa nia ya kupambanana  magonjwa,  umaskini  na  ujinga.

Mwenyezi Mungu ametujalia kuuona tena mwaka mwingine baada ya likizo ambayo ilienda sambamba na sikukuu za Krismasi na Mwaka Mpya.

Watoto, wazee watu wa kila rika walifurahi katika sikukuu hizo na sasa tunakwenda katika kipengele muhimu katika maisha ya watoto na jamii kwa ujumla cha elimu, au kupeleka watoto na vijana shuleni, mzazi au mlezi sasa una wajibu gani kwa mtoto au kijana wako?

Jukumu la kuhakikisha mwanafunzi anapata elimu na sio kuhudhuria shule tu ni la jamii nzima na sio la mwalimu pekee.

Wajibu wa mzazi sio tu kuhakikisha kuwa mwanafunzi anakula, anapata sare za shule dafttari na kalamu pekee. Mzazi ana nafasi kubwa na wajibu wa kuhakikisha kwamba mwanafunzi au mwanae anahudhuria shule na anajifunza pia anakua na nidhamu ili aweze kufanya vizuri katika masomo yake.

Wazazi wengi wana shauku kubwa ya kuona watoto wao wanafanya vizuri katika masomo yao, lakini hawako tayari kufuatilia maendeleo yao shuleni pamoja na mienendo yao kinidhamu wakiwa shuleni na hata nyumbani. Jukumu hilo wameachiwa walimu peke yao.

Na walimu wanapojaribu kuwanyoosha kinidhamu jamii inawanyoshea kidole na kuwalaumu.

Kutokana na ugumu wa maisha wazazi wamekua hawana muda wa kukagua daftari za watoto wao, kutembelea shuleni na kufanya mashauriano na walimu, kukaa na watoto na kuwashauri kuhusu maendeleo shuleni na changamoto wanazokumbana nazo na namna ya kuzitatua ili waweze kufikia malengo yao katika maisha.

Hivyo basi wakati shule zinapofunguliwa ni vema mzazi au mlezi  akatambua kuwa kumpa mahitaji ya kwenda nayo shuleni sio mwisho wa kumhudumia mwanafunzi huyo bali kuna hatua zaidi zinatakiwa kwa ajili ya kufikia madhumuni ya kumpeleka shuleni ili baadaye aweze kukabiliana na changamoto za maisha.

Niwatakie kila la kheri katika msimu mpya wa masomo kwa wanafunzi na jamii kwa ujumla.

Read More

Wateja heshimuni wanaowahudumia

 

Ni kweli kuna msemo usemao, “Mteja kwetu ni Mfalme.” Na kibaya zaidi msemo huu umeonekana kuwabana zaidi watoa huduma kuliko wanaohudumiwa hata kama watafanya makosa kiasi gani.

Wazungumzaji wazawa wa Kiswahili wa Zanzibar wana desturi zao katika kuitana. Kabla ya jina hutanguliza neno la heshima. Hali hii hutokea kwa wakubwa na wadogo, wanaojuana na wasiojuana.

Kulingana na utafiti uliofanywa na African Journals Online (AJOL) unasema; maneno ya heshima yanatumika kulingana na rika za watu. Aidha, data imeonesha kuwa wazawa wa lugha ya Kiswahili huyatumia maneno ya heshima katika kuonesha uhusiano wa kifamilia na uhusiano usiokuwa wa kifamilia ili kujenga usuhuba na heshima katika mazungumzo.

Wazawa wa lugha ya Kiswahili huelimishana kuitana na kuyatumia maneno ya heshima tangu wanapokuwa wadogo kama data inavyoonesha kuwa mzazi anaweza kumwita mtoto wake baba au mama, bibi au babu, mjomba au shangazi na kadhalika.

Katika maofisi mengi yamekuwa na kanuni zake za maadili kwa wafanyakazi wake ili jina la kampuni lisiharibikiwe ili kumfanya mteja aonekane sahihi.

“Ni muhimu kujali tunavyofanya kazi. Tumejitolea kufanya kazi kwa kufuata na kuzingatia sheria zote husika kwa ukamilifu (hilo halina ubishi!), lakini pia ni muhimu, kufanya hivyo kwa kuzingatia maadili na kwa njia salama. Tunaunda thamani na kubuni imani miongoni mwa wadau wetu kwa kufanya yaliyo sahihi kila siku,” anakazia mkurugenzi mtendaji wa kampuni mojawapo.

Ni kweli kuna msemo usemao, “Mteja kwetu ni Mfalme.” Na kibaya zaidi msemo huu umeonekana kuwabana zaidi watoa huduma kuliko wanaohudumiwa hata kama watafanya makosa kiasi gani.

Unapoingia katika ofisi husika unakutana na maneno mazuri, “Tumejitolea kuwapa wateja wetu chaguo salama, nafuu na za ubora wa juu kabisa. Tunajihusisha katika jamii tunakofanya kazi na kuishi.” Iweje sasa mteja unaanza kutoa maneno yasiyo na heshima kwa anayekuhudumia.

Hakuna kitu kibaya maishani kama kuonekana upo katika daraja la chini na mtu wa kudharaulika kwenye jamii unayoishi. Kisaikolojia kuna madhara makubwa.

Kila mwanadamu timamu anapenda kuheshimiwa lakini wengi wetu tunashindwa kupata heshima tunayoitaka kwa sababu hatufahamu jinsi ya kuishi mbele ya wenzetu.

Kitaalamu, hakuna jambo ambalo hutokea maishani bila sababu maalumu hivyo hata kudharauliwa kwako au kwetu ndani ya jamii tunayoishi kunatokana na jinsi tunavyoenenda.

Kuna baadhi ya wateja wamekuwa wakikosa staha pindi wanapohudumiwa, vinywa vyao vimejaa matusi na dharau kwa kisingizio yeye ni mtoaji wa pesa imefikia mahali hata pa kutoa kauli chafu kuwa, kama sio yeye huyo mfanyakazi hawezi kupata mshahara kwani bosi wake anatamlipa nini wakati hauzi?

Tunatamani kuiona Tanzania ikisonga mbele katika kila nyanja kwani maendeleo hayawezi kuitwa maendeleo kama kuna ukosefu wa heshima na adabu eti kisa wewe ni mteja. Tukijrekebishe tunapouanza mwaka huu ili kuufanya kuwa mwaka wa mafanikio ya kweli.

Tambua kwamba unayehudumiwa unachokizungumza kinaweza kukujengea heshima au kukubomolea heshima. Kauli zisizo na busara zitakufanya udharaulike kwa kila mtu. Uropokaji usiokuwa na mantiki huchangia kuporomosha heshima yako hasa kama utakuwa muongeaji zaidi.

Kuna baadhi ya wateja wamekuwa wakitafuta sifa zisizo na maana; marehemu Adolf Balingilaki, ambaye alikuwa mtalaamu wa falsafa za maisha aliwahi kusema; “Ukitafuta heshima kwa gharama ya juu, basi utalipwa dharau kwa bei nafuu.”

Msemo huu unamaanisha nini? Siku zote ukiwa unafanya mambo yako kwa ajili ya kusifiwa au mazungumzo yako kuwa ya kujiinua, watu watakudharau.

Binafsi ni mwamini wa jambo hili la msingi; Ufanisi unaweza tu kupatikana ikiwa tunaheshimiana. Kila mmoja wetu ana haki ya kufanya kazi katika mazingira yasiyo na unyanyasaji, ubaguzi, ghasia na kisasi.

Kila mtu ana haki ya kufanya kazi katika mazingira yasiyo na unyanyasaji. Unyanyasaji ni tabia isiyofaa ambayo huathiri utendaji wa mfanyakazi au kufanya mazingira ya kazi yasiwe mazuri.

Unyanyasaji unajumuisha kumwendea mtu kwa namna yoyote asiyotaka kupitia maneno, kumwangalia, kumgusa au udhalilishaji (uwe wa ngono au la) unachukiza au kufanya mazingira ya kazi yasiwe mazuri. Unyanyasaji hauruhusiwi kabisa, wateja acheni tabia zisizofaa kwa wanaowahudumia.

Usisahau kwamba wahudumu hao huchangia muda, vipaji na rasilimali za kifedha kukusaidia katika kuleta tofauti kwenye jamii unakoishi na kufanya kazi; hivyo waheshimu ili kuifanya dunia mahali salama.

Read More

Louis Braille: Mwanzilishi wa Nukta Nundu

 

Licha ya kwamba alifariki Januari 6, 1852  lakini Louis Braille ameacha nukta muhimu katika ulimwengu huu kwani akiwa katika masomo; alifanikiwa kugundua namna ya vipofu wanavyoweza kusoma kwa kile ambacho sasa kinafahamika kwa jina la maandishi ya nukta nundu.

JANUARI 4, 1809 katika mji wa Coupvray uliopo umbali wa kilometa 40 kutoka jijini Paris alizaliwa mtoto aliyefahamika kwa jina la Louis Braille kutoka kwa wazazi Simon-Rene na Monique. Alizaliwa na kuishi katika eneo la ekari saba tu ambalo wazazi walikuwa wakilima zabibu.

Mzee Simon-Rene alifanikiwa sana katika kilimo lakini zaidi sana katika kiwanda chake cha ngozi kwani alikuwa mjasiriamali. Katika kiwanda chake hicho alikuwa mtengenezaji wa vifaa vya farasi ikiwamo mikanda ambayo ilitumika kuwaongezea farasi.  

Siku moja mzee Simon-Rene alipokuwa katika kazi yake kiwandani mtoto wake huyo Louis alikwenda kuungana na baba yake huko. Mwanaye huyo alikuwa na umri wa miaka mitatu.

Kwa bahati mbaya wakati akiendelea na kazi ya kutengeneza bidhaa mbalimbali za ngozi sindano ya kushonea katika vifaa hivyo iliruka na kutoboa jicho moja. Ilikuwa ni kilio kwa familia ya Simon-Rene ambaye alikuwa amejaliwa kuwa na watoto wanne.

Athari za tukio hilo zilimuathiri Louis ambaye siku za usoni alishindwa kabisa kutazama hatimaye akawa ni kipofu wa macho yote mawili.

Kuwa kipofu hakuifanya familia ile ikate tama ya kumwendeleza mtoto wao katika medani ya elimu ambapo Louis alikwenda kusoma hadi akawa Profesa wa Chuo nchini Ufaransa.

Licha ya kwamba alifariki Januari 6, 1852  lakini Braille ameacha nukta muhimu katika ulimwengu huu kwani akiwa katika masomo; alifanikiwa kugundua namna ya vipofu wanavyoweza kusoma kwa kile ambacho sasa kinafahamika kwa jina la maandishi ya nukta nundu.

Akiwa shuleni alivutiwa na mwandishi wa kijeshi Charles Barbier de la Serre (Mei 18, 1767 –Aprili 22, 1841). Barbier alikuwa mahiri enzi zake kwa kuwa mwanzilishi wa namna ya kusoma nyakati za usiku au kukiwa na giza.

Hivyo Braille aliweza kutengeneza namna bora ya kusoma kumzidi Barbier kwa watu wenye upofu ambapo kazi yake ya kwanza aliiweka hadharani mnamo mwaka 1824.

Kwa heshima ya ugunduzi huo kila Januari 4 kila mwaka huadhimishwa siku ya Nukta Nundu kukumbuka ubunifu na ugunduzi wa Braille kuwasaidia wenye upofu.

Kwa mara ya kwanza Umoja wa Mataifa (UN) mnamo mwaka  2019 uliadhimisha rasmi maadhimisho hayo kwa kutambua umuhimu wa machapisho ya nukta nundu kama njia muhimu ya mawasiliano kwa wasioona na pia kuwawezesha kundi hilo na wale wenye uoni hafifu kupata haki yao ya msingi ya mawasiliano.

Kwa kifupi nukta nundu ni muwasilisho wa herufi kwa njia inayoshikika au kutambulika kwa vidole ambapo herufi na namba au hata noti za muziki na alama za kisayansi zinachorwa kiasi kwamba mtu asiyeona au mwenye uoni hafifu anaweza kutambua na kusoma kama kawaida.

Matumizi ya nukta nundu huwezesha kundi hilo kusoma vitabu na majarida na hivyo kuimarisha ubobezi wao, uhuru na usawa katika nyanja mbalimbali.

Ibara ya 2 ya mkataba wa kimataifa wa haki za watu wenye ulemavu inataja nukta nundu kama mbinu muhimu kwenye elimu, uhuru wa kujieleza na kutoa maoni, kupata taarifa na mawasiliano mbalimbali.

Hali kadhalika nukta nundu inasaidia ujumuishaji kwenye jamii kwa watu wasioona na wenye uoni hafifu kama ilivyobainishwa katika ibara ya 21 na 24 ya mkataba huo wa kimataifa wa haki za watu wenye ulemavu, au CRPD.

Nchini matumizi ya maandishi ya nukta nundu ni jambo la kawaida kwenye taasisi za elimu ambapo Amon Mpanju, ambaye anahudumu katika serikali ya awamu ya tano ni miongoni mwa wanaotumia vitabu vya nukta nundu. Pia Mpanju ni mlemavu wa kwanza wa macho kushika wadhifa wa juu wa uongozi nchini humo ambaye aliwahi kukaririwa na vyombo vya habari akisema kuwa kanuni na sheria nchini humo zinatambua maandishi ya nukta nundu kama njia rasmi ya mawasiliano kwa wasioona na wenye uoni hafifu.

Chuo cha Patandi mkoani Arusha hutoa mafunzo kwa walimu wa wanafunzi wasioona, ambapo nyuma yake kuna kundi kubwa la wasioona ambao wanahitaji msaada wa kujua namna ya kuwasiliana kwa kutumia nukta nundu.

Wakati ulimwengu ukiadhimisha siku ya Nukta Nundu ni vema jamii ikatambua wenye ulemavu wa kuona wanahitaji msaada wao ili waweze kufikia malengo kama watu wengi. Ni vema kujitolea kwa hali na mali ikiwemo kuwapeleka shule wenye ulemavu wa macho ili waweze kujifunza kwa kutumia nukta nundu.

Imetayarishwa na Jabir Johnson, Jan. 4, 2021

Read More